Dit raakt een gevoelig punt. Juist over de verhouding tussen predikant en kerkenraad kunnen namelijk nogal eens wat spanningen binnen een kerkenraad ontstaan. Je hoort en leest erover. Ik kwam het tegen bij visitatiewerk. Om problemen te voorkomen, is het belangrijk dat kerkenraden en predikanten zich van de spanningsvelden hierin bewust zijn. Ik noem er een paar.

Er is in de kerkenraad meestal maar één predikant, terwijl er meerdere ouderlingen en diakenen zijn. Dat kan de positie van de predikant eenzaam maken. Hij is de enige die de zaken vanuit het predikantschap 
kan belichten. In het uiterste geval kunnen de andere ambten de predikant zelfs ”overrulen”. De ouderlingen en diakenen kunnen bij meerderheid besluiten dat de predikant iets zou moeten doen wat hij niet kan of wil doen.

Daar komt bij dat de predikant meestal fulltime in de gemeente werkzaam is. Andere ambtsdragers maken ook nogal eens veel uren voor de gemeente, maar zij staan er, omdat het zogezegd hun werk niet is, vaak toch anders in. Het is heilzaam en nodig dat niet-predikanten mede leidinggeven aan de gemeente, maar het samenspel tussen de ambten is van groot belang. De predikant heeft als beroepskracht voor zijn ambt studie genoten. Die studie raakte vele terreinen, ook bijvoorbeeld kerkrecht en gemeenteopbouw De kennis over allerlei theologische en praktisch-theologische zaken is bij andere ambtsdragers vaak minder aanwezig.

De spanningen die in onze tijd voorkomen in een kerkenraad hebben nogal eens te maken met juist dat koningschap in de kerkenraad. Nogal wat ambtsdragers vervullen overdag managementtaken. In hun spaarzame vrije tijd zetten ze zich als ambtsdrager in. Veelal goedbedoeld, zetten ze hun managementstijl nogal eens voort binnen de kerkelijke gemeente.

In bedrijven is nogal eens de financiële situatie een belangrijke factor in beleidsvoering. Laten we ervoor oppassen dat dit ook bepalend wordt in de christelijke gemeente, zeker wanneer de situatie financieel nijpend wordt.

Helaas is dat op veel plekken het geval. De kerkenraad of althans enkele ambtsdragers willen dan de dominee aansturen voor meer financieel gewin van de gemeente. Dit terwijl de predikant weet dat het om meer gaat. Hij heeft ook zijn profetische roeping, die in elk geval vrijheid in verkondigen vraagt. Overigens wordt ook nogal eens ten onrechte gedacht dat de predikant van management weinig kennis heeft.

Een column verhelpt niet zomaar spanningen tussen predikant en kerkenraad. Wel kan het helpen als kerkenraden, predikanten incluis, zich van bovenstaande dingen bewust zijn. Laten de leden van de kerkenraad goed beseffen dat het leidinggeven in de kerk gebeurt in een eigensoortige organisatie. De kerk is anders dan een bedrijf.

Een voorzitter van de kerkenraad heeft bij dit alles een belangrijke taak. In onze tijd komt het steeds vaker voor dat de predikant niet langer voorzitter is. Het is mij om het even of een predikant of een andere ambtsdrager voorzit. Aan beide situaties zullen voor- en nadelen zitten. Het is een zegen als een predikant die er de gave niet voor heeft het niet hoeft te doen. Belangrijk is dat de kerkenraad een voorzitter heeft die er de gave en de tijd voor heeft. Bij het leidinggeven aan de kerkenraad dient zeker de voorzitter zich bewust te zijn van de unieke positie van de predikant en het eigene van de kerk.

Ondertussen ging het nog niet over de priesters in de kerkenraad. De priesterlijke taak is voorbehouden aan de diakenen. Het zal de verhouding tussen predikant en kerkenraad ten goede komen als alle ambtsdragers iets van dat dienende hebben en houden, ziende op de Koning-knecht Jezus Christus.

De auteur is hervormd predikant te Reeuwijk. Reageren? nietbijbroodalleen@refdag.nl