Prins in Amsterdamse synagoge bij lancering Joods Kwartier (met fotoserie)
AMSTERDAM – Joods Amsterdam vierde gistermiddag een feestje. In aanwezigheid van prins Willem-Alexander. In de Portugese Synagoge vond de viering plaats van tachtig jaar Joods Historisch Museum en de lancering van het Joods Cultureel Kwartier.
Het ruikt zoetig in de eeuwenoude Portugese Synagoge aan het Mr. Visserplein in Amsterdam. De kaarsen op de grote kroonluchters branden.
De banken vullen zich. Ze zijn er allemaal: oud-burgemeester Cohen, voormalig vice-voorzitter van de Raad van State Tjeenk Willink, de directeur van het Koninklijk Huisarchief Maarschalkerweerd; en natuurlijk de vele vertegenwoordigers van de joodse gemeenschap in Nederland. Onder hen rabbijn Evers en rabbijn Soetendorp.
Prins Willem-Alexander –ook hij met keppel– treedt binnen; vergezeld van de leiding van het Joods Historisch Museum en de ambassadeurs van Duitsland, Portugal, Spanje en –onmisbaar– Israël.
De prins treedt in de voetsporen van zijn moeder, koningin Beatrix. Zij woonde in december de ingebruikname van deze statige synagoge bij na de grote restauratie.
Terwijl de prins over de met zandbestrooide vloer naar de erebank voor in het bedehuis loopt, zingt het koor Santo Servicio van de Portugees–Israëlietische Gemeente het Baroech Haba. „De Bijbelse zegening zoals die al eeuwen in dit gebouw klinkt”, licht H. S. A. Heijmans toe. Hij is lid van Raad van Toezicht van het Joods Historisch Museum en vice-voorzitter van het College van Parnassim –het bestuur– van de Portugees–Israëlietische gemeente.
Heijmans wijst op de grote plaats die deze synagoge inneemt in het Amsterdamse. „Ooit was dit het kloppend hart van de Joodse buurt. Nu vormt de synagoge opnieuw de kern van het Joods Cultureel Kwartier.” Dat project wordt straks door de prins officieel gelanceerd.
Het tachtigjarige Joods Historisch Museum (JHM) beheert niet alleen een collectie van zeker 50.000 objecten, documenten en foto’s, maar is ook beheerder van nog drie andere joodse culturele instellingen op een gebied van één vierkante kilometer in de oude joodse wijk van Amsterdam: de Portugese Synagoge en werelderfgoed-bibliotheek Ets Haim, het JHM Kindermuseum en het monument de Hollandsche Schouwburg, de plaats waar de Joden tijdens de Tweede Wereldoorlog werden samengebracht voorafgaand aan het transport naar kamp Westerbork. De vier instellingen vormen vanaf vandaag het Joods Cultureel Kwartier Amsterdam. Dat project moet er voor zorgen dat het joodse erfgoed nog beter voor het publiek wordt ontsloten.
De komst van de prins ter gelegenheid van de viering en lancering noemt Heijmans een eer en bevestigt de warm band die er is tussen Oranjehuis en de Joods gemeenschap. „Vele generaties van uw familie bezochten deze synagoge. Elke dienst klinkt er een gebed voor het Koninklijk Huis en het bestuur van deze stad. Vanuit deze verbondenheid waarderen wij het zo dat u in ons midden bent.” Applaus klinkt.
Dan vult de volle stem van de tenor Alberto Mizrahi de ruimte. Hij zingt met begeleiding van een gitarist het Respondemos. Mizrahi is een van de grote uitvoerders van joods muziek en de Hazzan –cantor– van een oude synagoge in het Amerikaanse Chicago. Mizrahi is er toevallig: hij geeft vanavond een concert in Amsterdam.
Een halfjoods kleinkunstenaar en een joodse schrijfster vertellen –onderbroken door jazzy saxofoonmuziek– over hun joodse wortels en hun binding met Nederland.
Het Joods Historisch Museum heeft de laatste vijf jaar ook internationaal bekendheid gekregen en behoort tot de top van de joods musea, stelt Joël Cahen, directeur van het museum in de laatste toespraak.
Hij dankt de prins voor het in permanent in bruikleen geven van een chanoekia, een kandelaar, aan het museum. Koningin Wilhelmina kocht die rond 1900 aan, vertelt Cahen aan de prins.
Prins Willem-Alexander is aan zet. Hij zal het startschot geven voor het Joods Cultureel Kwartier. Dat doet hij door één paneel van het kunstwerk ”The Fragmented TaLIT” te onthullen. Het werk van de Iraaks-Nederlandse kunstenaar Joseph Semah bestaat uit veertien lijsten, met wisselend witte en zwarte streeppatronen. De zwarte strepen zijn een verwijzing naar het zwart op de joodse talliet (gebedsmantel) en de witte strepen geven de tsietsiet weer, de witte kwasten aan de vier hoeken van het kleed.
Een handdruk en de plechtigheid is afgelopen. De prins spoed zich naar het museum aan de overkant van de weg. Daar wachten de scholieren van Einsteinschool en de St. Antoniusschool in het JHM Kindermuseum op hem. Zij laten hem wat van hun tekenwerk zien. De prins bekijkt het geïnteresseerd.
Nog een rondje door het museum en een paar handen drukken en dan vertrekt hij weer. De agenda van de prins zit vol. Vanavond wacht het staatsbanket ter gelegenheid van het staatsbezoek van de Italiaanse president en de kinderen vragen ook nog hun aandacht, want prinses Máxima zit deze dagen ver weg in Nigeria.
