Van Dijk was jarenlang touringcarchauffeur. Vele malen reed hij Betuwse scholieren naar het Van Lodenstein College in Amersfoort. Hij maakte ook andere ritten. Zodoende kwam hij in heel Nederland. Als hij ergens was, kocht hij een ansichtkaart van de kerk in die plaats. Zo begon het verzamelen.

Van heel veel kerken waren geen ansichtkaarten, ontdekte de Veenendaler. „Dus nam ik voortaan de camera mee. Als touringcarchauffeur moet je vaak lang wachten. Daarom legde ik een fiets onder in de bus. Als ik dan ergens een paar uurtjes over had, reed ik op de fiets naar kerken in de buurt waar ik nog geen foto van had.”

Zo groeide de collectie. Van Dijk heeft nu een van de grootste collecties foto’s van Nederlandse kerken. Hij maakte zelf zeker 40.000 foto’s van bedehuizen –binnen, buiten, details–, daarnaast kocht en kreeg hij collecties van overleden verzamelaars.

Zijn plan was om alles –voorzien van informatie– in mappen te stoppen. „Dat werd veel te kostbaar. Een afdruk kost zomaar 22 cent per foto.”

De komst van de digitale fotografie was een oplossing. Van Dijk scande zijn bestaande collectie in en maakt sindsdien alleen nog digitale foto’s. „Ik heb nu 119 gigabite aan foto’s van religieuze gebouwen op de computer staan. Ongeveer 160.000 bestanden.”

Op zijn werkkamer is alles strak geordend. Een groot bureau, met daarop twee beeldschermen. Eronder een zware computer.

Op deze plek zette Van Dijk „met plezier” 66.000 foto’s van in- en exterieurs van kerken op de kerkgebouwensite www.reliwiki.nl. „Daar zitten vele uurtjes in.”

Langs de wanden van zijn kamer staan kasten. Die zitten vol met pakjes en doosjes met foto’s, kaarten, negatieven. „Die wil ik allemaal nog verwerken.” Op zolder staan nog meer dozen te wachten.

Van Dijk vraagt zich wel af of hij dat ooit voor elkaar krijgt. Precies als hij is, wil hij elke foto van de juiste informatie voorzien. Samen met het scannen, bijwerken, rubriceren en opslaan kan hij nog jaren vooruit. „Met 36 negatieven ben ik gauw een uur bezig.”

De verzamelaar is het de laatste jaren rustiger aan gaan doen. „Ik stak veel te veel tijd in de verzameling. Daarnaast ben ik door ziekte in de WAO terechtgekomen. Ik kies er nu bewust voor meer tijd in andere dingen te steken. Mijn vrouw en ik stappen nu vaak op de fiets.”

Dat neemt niet weg dat Van Dijk nog met smaak over zijn verzamelaarsavonturen vertelt. Over bijzondere collecties die hij op de kop wist te tikken. Over de gevolgen van de fusie die leidde tot het ontstaan van de Protestantse Kerk in Nederland: „Dat leidde tot een deuk in de verzameling en ook tot veel discussie over de beschrijving: is het een gereformeerde kerk of een protestantse?” Over zijn bezoek aan Winssen, waar hij niet alleen de lichtschakelaars omzette, maar ook die van de luidklok.

Zeerijp

Zijn favoriete kerk staat in het Gronings Zeerijp. „Dat is zo’n mooie, oude romaanse kerk. Met schoon metselwerk. Ja, die vind ik heel mooi. De Sint-Jan in Gouda is natuurlijk ook prachtig met zijn glas-in-loodramen. Of neem de witte kerk in Katwijk aan Zee, die op dit moment niet wit is. Van de Julianakerk, hier in Veenendaal, houd ik ook. Echt een kerk uit de jaren twintig, dertig van de vorige eeuw.” Op zijn werkkamer hangt een tekening van de Oude Kerk in Veenendaal, waar Van Dijk zelf naar de kerk gaat. Boven zijn bureau staat een model van deze kerk.

Van Dijk vond het in het verleden een sport om foto’s te maken van kerken waar dat niet kon of mocht. „Ik ben nooit brutaal geweest, maar bijvoorbeeld Open Monumentendag bood soms kansen. In een dorpje bij Utrecht wilde ze geen foto’s van de kerk laten maken. Toen las ik dat de kerk open zou zijn. Ik erheen met mijn broer. Ik zeg tegen hem: Als jij de koster aan de praat houdt, maak ik een paar foto’s. Maar de man had het in de gaten. Later is het me toch gelukt en kreeg ik zelfs de sleutels.”

Van Dijk heeft één zorgpunt. Geen van zijn kinderen heeft interesse voor de collectie. Wat er straks met zijn verzameling moet gebeuren, is niet duidelijk. Een belangrijk deel van zijn werk ligt gelukkig vast op kerkgebouwensite reliwiki. „Verder weet ik het nog niet.”