Tot die tijd had de Amerikaanse president John F. Kennedy steeds gedacht dat Russen het niet zouden wagen om raketten zó dicht bij de VS te plaatsen. Zijn rivaal, Nikita Chroesjtsjov van de toenmalige Sovjet-Unie, had hem steeds immers verzekerd dat die geen aanvalswapens zou geven aan de communistische bondgenoot Cuba. Maar nu bleken ze er toch te staan. „Schok en ongeloof waren ons overheersende gevoel”, vertelde de broer van de president, Robert Kennedy, later.

Kennedy kreeg van zijn generaals het advies om Cuba binnen te vallen. Het moest een massale invasie worden om voorgoed dit communistische gevaar uit te schakelen. Maar zijn minister van Defensie Robert McNamara en topdiplomaten stelden voor Cuba alleen te blokkeren om nieuwe schepen met Russische raketten tegen te houden.

Kennedy koos voor de blokkade, zo meldde hij 22 oktober 1962 publiekelijk. De wereld hield de adem in: hoe zouden de Russen reageren? Zouden ze doorgaan met raketten leveren en zo een kernoorlog ontketenen? Achter de schermen begonnen de presidenten Kennedy en Chroesjtsjov druk overleg via hun diplomaten. Rusland wilde de raketten terugtrekken uit Cuba als de VS raketten zouden terughalen uit Turkije.

De onderhandelingen liepen bijna stuk, toen Cuba op 27 oktober een Amerikaanse U2-spionagevliegtuig uit de lucht schoot. Als wraak stond het Amerikaanse leger klaar om Cuba te bombarderen, vooruitlopend op een invasie van 120.000 manschappen: vergelijkbaar met de landing op D-Day in Frankrijk in 1944.

Maar zo ver kwam het net niet. De volgende dag haalde de Sovjet-Unie de schepen met raketten voor Cuba terug naar eigen land, tot opluchting van velen.

De leiders klaagden later dat ze moesten communiceren met gecodeerde berichten via ambassades. Het duurde soms wel 12 uur voordat een bericht overkwam. De teksten waren bovendien vaak erg wollig verwoord, wat tot misverstanden leidde. Dat ging steeds net goed. „Ik denk dat geluk een belangrijke rol heeft gespeeld bij het voorkomen van een kernoorlog op een haar na”, concludeerde McNamara in 2002.

De crisis had in elk geval één positief gevolg: de VS en Sovjet-Unie besloten in 1963 tot een ‘hot line’, zodat de presidenten rechtstreeks konden overleggen.