Voorheen stonden Rome en Reformatie op het punt van Schrift en traditie lijnrecht tegenover elkaar. In onze tijd lijkt echter –of wordt op z’n minst de indruk gewekt– dat we elkaar dicht genaderd zijn. Is dat terecht?

Op zaterdag 6 oktober hield Wij Kiezen voor Eenheid een nationale ontmoetingsdag voor christenen en christelijke leiders uit de volle breedte van christelijk Nederland (RD 8-10). De dag stond in het teken van verootmoediging voor God en voor elkaar.

Op de ontmoetingsdag werd ook stilgestaan bij de breuk die is ontstaan tussen Rome en de Reformatie. Vooropgesteld, we willen het positief duiden dat er gezocht wordt naar geestelijke herkenning. Evenals dat met dankbaarheid geconstateerd kan worden dat er in de Rooms-Katholieke Kerk meer aandacht komt voor de persoon van Jezus. We hebben als kerken der Reformatie de plicht om bewogen te zijn met het geestelijk welzijn van onze naaste. Dus ook onze rooms-katholieke naaste.

Struikelblok

De vraag rond het thema ”Kiezen voor eenheid” is echter of er werkelijk sprake is van eenheid op grond van het ene Woord van God? Of leven we in een klimaat waarin de tolerantie en begrip belangrijker worden geacht dan ”er staat geschreven”?

Als we het hebben over eenheid tussen Rome en Reformatie, dan kunnen we niet om de leer van de rechtvaardiging heen. Bisschop De Korte, een van de sprekers op nationale ontmoetingsdag, meent dat de rechtvaardigingsleer niet meer het grote struikelblok is tussen Rome en de Reformatie.

In zijn studie naar de vraag of Rome is veranderd, concludeert dr. ir. J. van der Graaf echter dat er op dit punt geen consensus is bereikt tussen Rome en de nazaten van de gereformeerde Reformatie. De vraag wordt gesteld of bij Rome de rechtvaardiging van de goddeloze onomwonden kan worden beleden.

De Rooms-Katholiek Kerk belijdt: „de rechtvaardiging heeft, evenals de bekering, twee kanten. Onder impuls van de genade keert de mens zich naar God toe en wendt hij zich af van de zonde. Zo ontvangt hij vergiffenis en gerechtigheid uit den hoge.”

De Reformatie belijdt op de vraag: Hoe ben ik rechtvaardig voor God? „Alleen door een waar geloof in Jezus Christus; alzo dat, al is het dat mij mijn consciëntie aanklaagt, dat ik tegen al de geboden Gods zwaarlijk gezondigd en geen daarvan gehouden heb, en nog steeds tot alle boosheid geneigd ben, nochtans God, zonder enige verdienste mijnerzijds, uit louter genade mij de volkomen genoegdoening, gerechtigheid en heiligheid van Christus schenkt en toerekent, evenals had ik nooit zonde gehad noch gedaan, ja, als had ik zelf al de gehoorzaamheid volbracht, die Christus voor mij volbracht heeft, in zoverre ik zulke weldaad met een gelovig hart aanneem” (HC zondag 23).

Op grond van de Bijbel moeten we concluderen dat er alleen al in het licht van het bovenstaande geen sprake is van een eenheid in Christus op grond van het ene Woord van God. Het is immers of het één of het ander. Het is of door Christus of door verdiensten. Daar waar ‘of’ veranderd wordt door ‘en’ doen we Hem oneer aan.

Waarheid

Er zijn overigens meer verschillen tussen Rome en de Reformatie. Te denken valt aan de heiligenverering (en hun voorspraak), de positie en de plaats van de paus (onfeilbaarheid), de Mariaverering, de sacramenten (betekenis) et cetera. Zaken die stuk voor stuk in strijd zijn met de Bijbel. Is dan vol te houden dat er sprake is van werkelijke eenheid?

We kunnen kiezen voor eenheid, maar kiezen we daarmee ook voor de waarheid? De waarheid van Gods Woord (het sola Scriptura). Of is de conclusie dat het eenheidsstreven boven de waarheid gaat?

Over enkele weken zal er op veel plaatsen weer aandacht zijn voor de kerkhervorming. De Reformatie is uitermate actueel. Het is anno 2012 meer dan ooit nodig om, levend uit de Bron Christus, als kerken der Reformatie pal te staan voor het Woord van God.

Tegelijk is het meer dan ooit nodig om dat Woord, het Evangelie van vrije genade, door geven aan degene die menen op grond van verdiensten bij te kunnen dragen aan de zaligheid.

De auteur is directeur bij stichting In de Rechte Straat.