Ook de aanzienlijke minderheid van de inwoners van de voormalige Sovjetrepubliek die tegenstemde, roerde zich op de dag na het referendum.

Slechts één woord prijkte maandag op de voorpagina van de Estlandse krant Postimees: ”Jah!”. In haar commentaar stelt de redactie van de krant dat het resultaat van het referendum in het bijzonder aangenaam is voor de vele Esten die „de wreedheden van de oorlog en de hel van het totalitarisme” in de 20e eeuw hebben gekend.

„Estland is terug in Europa, voorgoed” zegt de Estlandse premier Juhan Parts. Verschillende politici noemen de uitslag (tweederde vóór, eenderde tegen) het begin van een nieuw tijdperk voor de 1,4 miljoen inwoners van het land, dat gedurende acht eeuwen vrijwel voortdurend werd bezet door omringende grootmachten. „Deze beslissing is een garantie voor de toekomst van Estland”, zegt minister van Buitenlandse Zaken Kristiina Ojuland.

Estland zal na het succesvolle referendum van zondag volgend jaar tegelijk met negen andere landen lid worden van de Europese Unie. Toen het met het ineenstorten van de Sovjet-Unie twaalf jaar geleden zijn onafhankelijkheid terugkreeg, zag dat er heel anders uit. De economische toestand in het land deed vermoeden dat het nog wel een paar decennia zou duren voor Estland zich EU-lidstaat zou kunnen noemen.

Maar het landje aan de Baltische zee bleek veerkrachtiger dan andere voormalige communistische staten. Radicale markthervormingen maakten korte metten met de geleide economie en Estland verwierf al snel de reputatie van economisch wonderkind onder de vijftien voormalige Sovjetrepublieken. Het wist de afgelopen jaren een economische groei van 5 procent te handhaven.

Met het in de voorbije jaren opgedane zelfvertrouwen filosoferen verschillende Estlanders na het referendum al over de toekomst van hun land in de EU. Premier Parts stelt dat Estland zich niet moet laten wegdrukken in de EU, ook al wordt het een van de kleinste lidstaten. „Estland kan initiatieven ontplooien om de bureaucratie terug te dringen en om de economie te liberaliseren en meer van die dingen”, zei hij maandag in de krant. Anderen denken dat Estland met zijn ligging tussen de EU en Rusland als brug tussen west en oost kan fungeren.

De 33 procent van de Estlanders die tegen toetreding stemde, vreest juist voor die toekomst in de EU. „Dit is het beginpunt van de tragedie van de Estlandse natie”, zegt Vello Leito van de Estlandse Onafhankelijkheidspartij in het kantoor van de tegenstanders in Tallinn. Twee eenzame ballonnen met de tekst ”Nee tegen de EU! Ja tegen Estlandse onafhankelijkheid!” wiegen doelloos voor een raam.

Politieke analisten uiten ook hun twijfels over het nut van toetreding. Volgens hen heeft Estland mét of zonder zicht op EU-lidmaatschap nog steeds veel economische problemen. Een spotprent toont ter illustratie een man die verbaasd in zijn portemonnee kijkt op de dag nadat hij voor toetreding heeft gestemd. „Dat is vreemd”, is zijn reactie, „er zit net zo weinig in als gisteren.”

Uit opiniepeilingen in Estland kwam de afgelopen maanden ook verschillende keren naar voren dat de Estlanders eigenlijk niet warm liepen voor EU-lidmaatschap van hun land. Er heerste veel angst dat toetreding zal leiden tot snelle prijsstijgingen. Verklaarde tegenstanders stelden dat de EU Estland als lid zou dwingen zijn systeem van lage belastingen en invoerheffingen af te schaffen, terwijl dat het land juist aan zijn welvaart had geholpen.

Voorstanders zeiden tijdens de campagne dat toetreding de levensstandaard zou verhogen. Ook werd gezegd dat als Estland buiten de Unie zou blijven, Rusland zou proberen zijn invloed van weleer op het land terug te krijgen. Omdat de regering en de zakenwereld vreesden dat zij veel orders zouden mislopen als het land niet tot het Europese blok zou gaan behoren, kregen de voorstanders aanzienlijk meer campagnegeld te besteden. Mede daardoor kwam er zondag toch een Estlands ”Jah” uit de stembus.

Desalniettemin blijft de uitslag veel inwoners steken. „EU-lidmaatschap zal wel niet onmiddellijk op een ramp uitlopen, mensen zullen zich pas later gaan realiseren dat ze een ticket voor de Titanic hebben gekocht”, zegt de prominente euroscepticus Igor Grazin. „Toen de Titanic uitvoer, werd er aanvankelijk ook gedanst en gefeest.”