IJver kan echter ook doorslaan in meedogenloos en grenzeloos omgaan met onszelf. Dat heeft niets met calvinisme te maken, maar met de hoge normen die we onszelf opleggen. Deze kwaal komt voor onder allerlei soorten mensen en in alle beroepsgroepen. We vinden het onder managers die gericht zijn op effect, prestatie en productiviteit. Het komt voor bij huisvrouwen die hun huis perfect op orde hebben en tegelijk met tomeloze ijver altijd klaarstaan voor anderen. Het komt voor bij ambtsdragers, metselaars, hulpverleners, verpleegsters en bij leerkrachten. En ja, ook columnisten hebben er last van.

Dit hogenormensyndroom kent vele gezichten. Iemand met hoge normen werkt zolang het dag is. En vaak ook tot middernacht. Hij staat altijd klaar voor anderen. Hij is bereid tot grote offers. Een verzoek om hulp komt altijd gelegen. Hij is altijd bereikbaar en is vaak ook succesvol. Mensen die zichzelf hoge eisen stellen zijn fantastisch. Ze zijn van grote betekenis voor hun omgeving. Ze verzetten bergen werk. Maar voor zichzelf en voor hun eigen levensgeluk zijn ze een ware plaag.

Wie meedogenloze normen hanteert, gunt zichzelf geen rust. Dan ken je geen grenzen en neem je geen tijd voor jezelf. Hoge normen brengen succes. In de ogen van anderen althans. Maar innerlijk laten ze je leeg en uitgeput achter. Er is zó veel te doen en er is maar zó weinig tijd… Als ík het niet doe, wie doet het dan? Je leven bestaat uit doen, uit werken, uit geven, uit dienen. Voor ontspanning of plezier is eigenlijk geen tijd. Je wordt altijd opgejaagd door perfectionisme, door alles wat nog moet gebeuren en door de onmogelijke eisen die je jezelf stelt. Steeds keert de vraag terug: Ben ik wel nuttig, was het wel genoeg?

Hoge normen, ze nemen ons in een wurggreep. Meedogenloos. Ze beroven ons van de vreugde van het leven en van de voldoening van een prestatie. Ze laten ons moe en afgebrand achter. Het lijkt zo sympathiek: mateloze dienstbaarheid. Altijd klaarstaan voor anderen. Alles zelf doen, dan weet je zeker dat het goed gebeurt. Ten diepste is het pure, meedogenloze hoogmoed.

Vanaf vandaag is het afgelopen met die hoge normen. Niemand is onmisbaar. Mocht u over twee weken op deze pagina een lege kolom aantreffen, weet dan dat uw columnist experimenteert met meer realistische normen. Met vallen en opstaan.