Eind 2000 was de inflatie nog 2,9 procent, maar in april 2001 was die opgelopen naar 4,9 procent. De grootste prijsstijgingen waren te zien bij voedingsmiddelen en alcoholvrije dranken (van 2,6 naar bijna 8 procent). Ook voor alcohol en tabak moesten consumenten in het voorjaar van 2001 beduidend meer betalen dan in het voorgaande jaar (groei van 3,4 naar ongeveer 7 procent).

De Nederlandse economie deed het in 2001 een stuk beter dan nu het geval is, waardoor ondernemers waarschijnlijk minder vrees hadden om de btw-verhoging aan de consument door te rekenen, vermoedt een woordvoerder van het CBS. „Net als nu gingen consumenten ook toen uit van sneller groeiende prijzen. Dat had echter ook te maken met de komst van de euro in 2002. Pas na de invoering van de nieuwe munt veranderde hun verwachtingspatroon.”

De prijsstijgingen in 2001 mogen volgens hem daarom niet alleen aan de btw-verhoging worden toegeschreven. Gelijktijdig werd ook de ecotaks verhoogd en stuwde de uitbraak van mond-en-klauwzeer de voedselprijzen. De waarde van kleding, schoenen, energie en woninghuur reageerde dan ook nauwelijks op het hogere btw-tarief. Vervoerskosten daalden dat jaar zelfs omdat andere factoren, zoals de wereldolieprijs, meer invloed hadden op het prijspeil.

In de tweede helft van 2001 kwam de inflatie volgens het CBS hierdoor al weer iets lager uit dan kort na de btw-verhoging in het voorjaar. In december 2001 waren de prijzen gemiddeld 4,4 procent hoger dan een jaar eerder.

Bij de meest recente meting in september van dit jaar bedroeg de gemiddelde stijging van het algemeen prijspeil 2,3 procent. De inflatiecijfers voor de maand oktober worden naar verwachting in november door het CBS bekendgemaakt.