Het artikel ”Chinezen worden in Azië steeds brutaler” (RD 12-9) noemt nationalisme als aanjager van het buitenlands beleid in Japan en China in het conflict rondom de Senkaku/Diaoyu-eilanden. Een zorgwekkende ontwikkeling voor de vrede en veiligheid in de Aziatische regio. In het artikel stelt Aziëkenner Denny Roy dat het conflict ook nadrukkelijk gaat over de rol van het internationaal recht.

In de berichtgeving over dit conflict wordt Taiwan zelden genoemd. Terwijl de Republiek China (Taiwan) historisch en naar internationaal recht de oudste rechten (sinds de Mingdynastie 1368-1644) bezit over deze eilanden. Geografisch liggen ze dichter bij Taiwan (180 km van Taiwan en 350 km van Okinawa) en geologisch behoren ze tot hetzelfde continentaal plat als Taiwan.

President Ma Ying Jeou van Taiwan heeft een vredesinitiatief voorgesteld dat verdere escalatie van het conflict kan voorkomen. Het voorstel roept partijen op om te komen tot de formulering van een gedragscode voor het betrokken zeegebied, zich te onthouden van verdere provocatie, te kiezen voor de dialoog en geschillen naar de achtergrond te verdringen, en een mechanisme in het leven te roepen dat voorziet in de gezamenlijke exploitatie en ontwikkeling van de natuurlijke hulpbronnen in het gebied. Dit voorstel haalt de lont uit het Aziatische kruitvat.

Internationaal is dit vredesinitiatief niet onopgemerkt gebleven. Het Europees Parlement nam recentelijk een resolutie aan die pleit voor een vreedzame oplossing van territoriale geschillen in de Zuid-Chinese Zee. Europarlementariër Charles Tannock noemde het vredesinitiatief van president Ma een effectief middel tot vermindering van de spanning in Oost-Azië, dat kan leiden tot een langetermijnoplossing van het conflict. De uitgangspunten van het initiatief dienen ook de belangen van de Europese Unie in Oost-Azië, aldus Tannock.

Daarnaast zeggen lidstaten van de APEC (Asia-Pacific Economic Cooperation Forum) de rol van Taiwan bij de formulering van de gedragscode voor de Zuid-Chinese Zee te steunen.

Inmiddels heeft Japan in een reactie „goodwill” getoond op het voorstel van president Ma en de hoop uitgesproken op een spoedige hervatting van onderhandelingen met Taiwan over visrechten bij de betreffende eilanden. Daarbij wordt gewezen op de hechte personele, economische en handelsrelaties tussen beide landen en wordt een oproep gedaan aan Taiwan om „constructieve” gesprekken aan te gaan en te zoeken naar samenwerkingsvormen die voor beide partijen aanvaardbaar zijn.

Dit vredesinitiatief verdient meer aandacht en steun. Het biedt alle betrokken partijen de gelegenheid om zonder gezichtsverlies die stappen te zetten die nodig zijn voor de-escalatie van het conflict, waar oplaaiende nationalistische sentimenten alleen maar kunnen leiden tot desastreuze ontwikkelingen met ernstige gevolgen voor de regio.

De auteur is directeur van het Taipei Representative Office in Den Haag.