Ik ben blij dat de naam van de Heere Jezus weer in het nieuws is en het valt me op dat de media Hem nog altijd interessant vinden. Er wordt in het algemeen ook met respect geschreven en dat is een ding om dankbaar voor te zijn. De publiciteit rondom het stukje tekst dat dinsdag werd gepubliceerd geeft alle christenen de mogelijkheid om moeiteloos met hun naasten te spreken over de Heere.

De tekst waarover we het hebben is overigens niet veel aandacht waard en zal wel spoedig worden vergeten. Prof. King en anderen hebben er al op gewezen dat de christenen vanaf ongeveer het jaar 200 soms discussies hadden over de vraag of Jezus getrouwd was. Kerkvader Clemens van Alexandrië schrijft er rond het jaar 200 over. Vóór die tijd was het onderwerp niet aan de orde, wat erop wijst dat de oudste tradities hiervan niets wisten.

We behoeven ook niet verbaasd te zijn over het relatief vroeg voorkomen van vreemde ideeën: reeds in de tweede eeuw waren er ‘christenen’ die ontkenden dat Jezus aan het kruis was gestorven en de gnostieken spraken de Bijbel op elk mogelijk punt tegen. En hadden niet reeds Paulus (1 Kor. 15) en Johannes (1 Joh. 2:18, 22-23) te maken met ernstige dwalingen?

Kinderen

Maar is de gedachte dat Jezus getrouwd was dwaalleer? De Bijbel levert diverse argumenten tegen een huwelijk van de Heere Jezus. Niet alleen zwijgt Gods Boek hierover, ook hebben we de uitspraak van Jezus aan het kruis waarin Hij Zijn moeder aan Zijn geliefde leerling opdraagt (Joh. 19:26-27). Als Hij getrouwd was geweest, zou Hij op dat moment zeker ook Zijn vrouw genoemd hebben. Ook moet de Heere van jongs af geweten hebben dat Hij niet oud zou worden, wat een huwelijk onwenselijk maakte. Verder is er nergens in de Vroege Kerk of bij de ketters sprake van een kind of kinderen van de Heere Jezus. Die waren er dus niet. Als Jezus getrouwd was geweest, dan zou het huwelijk zeker gezegend zijn geweest met kinderen.

Overigens: wij belijden dat Christus waarachtig mens geworden is, en dat Hij geleefd heeft zoals wij, maar zonder te zondigen (Hebr. 2:14-18; 4:15). Aangezien trouwen en seksualiteit geen zonde zijn, integendeel, zou het ook voor Jezus geen zonde of schande zijn geweest om te trouwen. Het is alleen uiterst onwaarschijnlijk dat dit ook inderdaad gebeurd is.

Ouderdom

Op andere punten ben ik voorzichtiger dan prof. Van Oort elders op deze pagina. Het is nog maar de vraag of het stukje tekst echt is. Zeker twee koptologen van naam hebben dit reeds openlijk betwijfeld. Een argument dat voor iedereen begrijpelijk is, luidt: papyrusfragmenten zijn vaak veel grilliger afgescheurd of vergaan dan dit fragment, dat opvallend regelmatig is.

Van Oorts tweede punt, ontleend aan King, dat er een „veel ouder Grieks origineel” was, is speculatief. Deze tekst behoeft niet ouder te zijn dan het moment waarop hij werd opgeschreven. Dat kan in de vierde eeuw zijn geweest, zoals King denkt, maar ook in de derde of de zevende eeuw. In die periode werden er koptische handschriften op papyrus gemaakt, en meer exacte gegevens over ons nieuwe fragment hebben we (nog) niet. Er kan een Grieks origineel zijn geweest, maar dat is allerminst logisch noodzakelijk. Het bewaarde fragment is te klein om zulke uitspaken op te baseren.

De nieuwe tekst heeft, zoals Van Oort terecht zegt, overeenkomsten met het apocriefe Evangelie van Thomas, dat waarschijnlijk uit de tweede eeuw dateert. Ook daarin worden Jezus woorden over Maria van Magdala en uitspraken over Zijn „ware moeder” in de mond gelegd.

Het Evangelie van Thomas is overigens qua genre geen echt evangelie omdat het geen levensverhaal van de Heere Jezus bevat maar alleen losse uitspraken. Datzelfde kan evengoed gelden voor het nu gevonden fragment. In plaats van ”Evangelie van Jezus’ vrouw” had professor King de tekst dus ook anders kunnen noemen, zoals ”Verhandeling over relaties”. Maar dat trekt minder de aandacht.

De auteur is docent Nieuwe Testament aan Spurgeon’s College in Londen.