„Religie en politiek niet te scheiden”
GRONINGEN – „Wie denkt dat religie niets met politiek te maken heeft, heeft nog niet begrepen wat religie is.” Met die uitspraak van Mahatma Gandhi als uitgangspunt werd vrijdag in Groningen het Centrum voor Religie, Conflict en het Publieke Domein” geopend.
Het centrum is verbonden aan de faculteit godgeleerdheid en godsdienstwetenschap van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) en wordt geleid door de Australische dr. Erin Wilson. Ze presenteerde het centrum als een plek waar wordt voorbijgegaan aan de „seculiere vooronderstelling dat religie niet van belang is” en waar de „controversiële wisselwerking” van religie met de politieke en culturele context zal worden onderzocht.
De seculiere opvatting van religie die in de twintigste eeuw maatgevend was, is volgens Wilson te smal. „Er werd te weinig nagedacht over de brede rol die religie in de samenleving inneemt. Religie is niet maar een privéopvatting.”
Maatschappelijke fenomenen hebben volgens de directeur veel vaker een religieus aspect dan gedacht. „Dat is weer gebleken uit de conflicten over bijvoorbeeld het dragen van een hoofddoek.”
De Amerikaanse hoogleraar internationale betrekkingen prof. dr. C. Lynch stond stil bij de „import en export” van religie tussen Europa, Amerika en Afrika, in samenhang met de politiek. Ze toonde zich kritisch over de manier waarop zending en politiek vanuit Amerika hand in hand lijken te gaan. De in 1998 aangenomen wet op het recht van vrijheid van godsdienst is een voorbeeld hiervan, aldus Lynch. „Er wordt gesproken over het beschermen van minderheden in het algemeen. Op de achtergrond speelt echter nadrukkelijk mee dat christenen bescherming wilden voor christelijke minderheden elders in de wereld.”
Zelf pleitte Lynch voor meer aansluiting bij bestaande tradities en de erkenning van religieuze achtergronden bij ontwikkelingswerk.
Prof. dr. H. van den Belt stelde de vraag of zendelingen zich wel zullen herkennen in de typering ”exporteurs van religie”. Lynch gaf toe dat deze term wat stellig is. „Het ging mij erom dat Amerika en Europa de neiging hebben om zichzelf te zien als een voorbeeld of model voor andere werelddelen. Met name Amerika denkt dat het geroepen is om democratie te exporteren.”
Het Centrum voor Religie, Conflict en het Publieke Domein zal zich de komende tijd richten op onder meer het onderzoek naar de rol van religie in het debat over klimaatverandering, bij het zoeken naar vrede en bij het functioneren van een democratie. Verder worden er seminars gehouden over de rol van religie bij de presidentsverkiezingen in de Verenigde Staten.
