De nieuwe regels hebben betrekking op gevangenen die met 30 jaar of levenslang zijn gestraft. Nu kunnen deze veroordeelden in aanmerking komen voor vrijlating onder voorwaarden als een derde van de straf is uitgezeten. Voor recidivisten is dat bij twee derde. Volgens de nieuwe wetten wordt deze termijn opgetrokken tot de helft en driekwart.

Daarnaast krijgt de rechtbank, die beoordeelt of een gevangene mag vrijkomen, extra bevoegdheden. De rechtbank mag in de toekomst in uitzonderlijke gevallen beslissen dat een gevangene langer moet zitten, hoewel hij voldoet aan de criteria. Het gedrag en het groeiproces van de gedetineerde gaan meewegen in het besluit tot vrijlating. Advies hierover wordt ingewonnen bij psychiaters en de gevangenisdirectie.

De kwestie was weer actueel na de voorwaardelijke vrijlating van Michelle Martin, de ex en handlangster van kinderverkrachter en -moordenaar Marc Dutroux. De nieuwe wetten hadden niet kunnen voorkomen dat Martin voorwaardelijk vrijkwam. Martin heeft meer dan de helft van haar straf uitgezeten en er was volgens het strafrecht geen sprake van herhaling.