De keuze voor het nieuwe WTC-ontwerp van Daniel Libeskind eerder dit jaar was een eerste stap, die fervent bestreden werd door Larry Silverstein, de projectontwikkelaar die kort voor de catastrofe het World Trade Center huurde van de Port Authority of New York and New Jersey, de eigenaar van het complex. Silverstein wilde meer kantoorruimte en kreeg het voor elkaar dat een architect van zijn keuze -David Childs- verantwoordelijk wordt voor het ontwerp van de nieuwe Freedom Tower. Dit belooft een voortgezette strijd tussen commercie en kunst, zoals sommigen dat hier zien.

Libeskind en Silverstein leden gezamenlijk een nederlaag toen de Lower Manhattan Development Corporation (LMDC) -verantwoordelijk voor de wederopbouw- de Spaanse architect Santiago Calatrava opdracht gaf om het nieuwe transportknooppunt voor het WTC te ontwerpen. Een nederlaag voor Silverstein, omdat die boven dit knooppunt een extra kantoortoren had willen plaatsen. Uitgesloten, zo verklaarde Calatrava onmiddellijk. Een nederlaag voor Libeskind, die het knooppunt zelf had willen ontwerpen. Calatrava is beroemd om zijn transportarchitectuur. Overigens een eigenzinnig man, en dat belooft in de toekomst knokpartijen met Libeskind, die verantwoordelijk blijft voor de uitvoering van het algemene ”masterplan”.

Er zijn nog twee andere eigenzinnige spelers op het toneel: gouverneur George Pataki van de staat New York, waar het meeste geld voor de wederopbouw vandaan moet komen, en burgemeester Michael Bloomberg van de stad New York, die verantwoordelijk is voor de vereiste bouwvergunningen. Pataki en Bloomberg hebben Silverstein overruled door te beslissen dat de Freedom Tower -volgens het Libeskind-ontwerp- gebouwd wordt in de noordwestelijke hoek van het WTC-complex. Silverstein had de toren willen opschuiven in de richting van het transportknooppunt.

Onbekend is nog waar precies het gedenkteken komt voor de slachtoffers. Over ontwerp en plaats daarvan wordt later dit jaar beslist. Sommige nabestaanden willen dat er helemaal niet gebouwd wordt op of onder de voormalige ”footprints”, de plaats waar de twee WTC-torens stonden. Van sommige slachtoffers zijn nooit identificeerbare overblijfselen gevonden. Vooral de nabestaanden van die mensen beschouwen de footprints als ”heilige grond”. Een plan om onder een van de twee footprints ondergronds een ruimte te maken voor de veiligheidscontroles van het inkomend (transport)verkeer werd daarom geschrapt.

„Sommige mensen dachten dat met de keuze van het Libeskind-ontwerp de wederopbouw geregeld was. Die keus vormt daarentegen het begin van een lange worsteling tussen wat sommigen een ”idealistisch ontwerp” noemen en anderen die pleiten voor meer ”realisme”. Dat is niet ongebruikelijk bij zulke grote projecten. Zolang wij ervoor zorgen dat de grote lijnen van het Libeskind-ontwerp intact blijven, kunnen deze spanningen een werkelijk innoverend complex opleveren”, meent Charles Gargano, plaatsvervangend directeur van de Port Authority.