CGB roept op tot nee tegen fusiebesluit
Het bestuur van het Confessioneel Gereformeerd Beraad (CGB) heeft zaterdag de lidkerken „met pijn in het hart” geadviseerd onder de huidige voorwaarden niet mee te gaan met de toekomstige fusie van hervormden, gereformeerden en lutheranen. De organisatie van confessionele gereformeerden hield zaterdag een beraadsdag over het Samen op Weg-proces.
CGB-voorzitter ds. D. Westerneng benadrukte dat het CGB vanuit zijn doelstelling geen plurale kerk kan aanvaarden, hoewel hij erkent dat ook de Gereformeerde Kerken intussen pluraal zijn geworden. „Alleen met hen die Christus in verbondenheid naar Schrift en belijdenis belijden, in welk van de drie kerkverbanden dan ook, beleven wij eenheid. Het gebrek aan geestelijke eenheid is het grondprobleem in Samen op Weg.”
Het CGB hecht grote waarde aan de zelfstandigheid van de plaatselijke kerk, zoals deze in de huidige gereformeerde kerkorde gewaarborgd is. „Dat is voor ons niet slechts een zaak van vorm of financiën, maar een item dat niet los staat van de geloofsinhoud. Binnen de GKN heeft iedere kerk de mogelijkheid om volwaardig plaatselijk kerk te zijn. En uiteindelijk biedt de huidige gereformeerde kerkorde een kerkenraad de ruimte om te besluiten als kerk het kerkverband te verlaten.”
Het CGB is verontwaardigd dat de gereformeerde synode blijft volhouden dat de GKN in 1991 met de nieuwe kerkorde hebben ingestemd. „Er is nooit besloten dat de hervormde kerkstructuur uitgangspunt voor de kerkorde zou zijn. Er is stilzwijgend, zonder raadpleging van de kerken, een draai gemaakt door de synode, of liever gezegd: door het synodemoderamen.”
De voorzitter erkende dat de pijn tijdens de laatste triosynode wat verzacht werd door een langere overgangstermijn waarbinnen kerken kunnen uittreden (van vijf naar tien jaar), maar principieel blijft de bevoegdheid tot ingrijpen op financieel en daardoor indirect op inhoudelijk terrein bij colleges en meerdere vergaderingen.
De confessionele gereformeerde kerken streven naar een belijdend karakter voor de hele kerk, zo benadrukte hij. „We zijn en blijven zeker een plurale kerk”, zo zei hij tijdens de discussie, „maar we staan nu voor het feit dat er een nieuwe kerk is opgericht. Als je ervan uitgaat wat een kerk zou moeten zijn -een Christusbelijdende kerk: Christus als waarachtig God en waarachtig mens- dan moet je je daarnaar gaan richten. Tot op heden konden we als plaatselijke kerk uit een plurale kerk stappen en onze zelfstandigheid bewaren. Dat staat nu ter discussie.”
Onderhoudt het CGB contact met de bezwaarde groep die afgelopen zaterdag in Giessenburg vergaderde? Ds. Westerneng: „In zekere zin niet, al zijn er verschillende overlappingen. In Giessenburg hoorde je vooral over de zelfstandigheid en over de financiën, maar dat is voor ons niet het belangrijkst. Het gaat ons om de inhoud, om de positie van het belijden.”
Is er een relatie met de bezwaarden in de Hervormde Kerk? De CGB-voorzitter ontkent dat vanwege „het grote cultuurverschil” tussen de beide groepen. Wel is er een duidelijke lijn naar de groep rond ds. C. B. Elsinga, van wie onlangs de brochure ”Eenheid van bovenaf?” verscheen.
De groep rond ds. Elsinga vergaderde overigens zaterdagmiddag in dezelfde kerk als het CGB. Die bijeenkomst was besloten. Er is onder meer gesproken over hoe de Gereformeerde Kerken voortgezet kunnen worden na het moment van de fusie en of een samenwerkingsovereenkomst mogelijk is met de PKN.
Komt er een afscheiding als de gereformeerde synode toch ja zegt tegen het verenigingsbesluit? CGB-secretaris ds. A. S. Rienstra: „Als 450 appellerende kerken tot drie keer toe nul op het rekest krijgen en voortdurend zeggen dat de synode op de verkeerde weg zit, dan is dat vragen om moeilijkheden en problemen. De synode loopt het risico dat tientallen kerken dan ook niet meegaan. Het is onze wens dat álle gemeenten met de fusie meedoen, maar de synode moet dat wel mogelijk maken. In veel kerken is het nu menens. Zij geven te kennen dat zij op deze wijze niet willen meegaan.”
Ds. Elsinga is het eens met het nee van het CGB tegen de aanstaande kerkfusie, maar vindt het dubieus om weer in gesprek te gaan met de synode, zodat het CGB alsnog ja kan adviseren. „Het zou op de kerken vreemd overkomen als de synode op haar besluit terugkomt als gevolg van druk vanuit de kerken. Dat zou een vreemde manier van leidinggeven zijn. Er is een hele reeks aan hiërarchische regelingen vastgesteld die het mogelijk maken in het recht van de plaatselijke gemeente in te grijpen. Dan helpen kleine toezeggingen niets. De synode heeft tot op heden volgehouden dat zij op dit punt niet één millimeter tegemoet wil komen.”
Ds. Westerneng: „Ik ben er toch blij mee als de synode zou terugkeren op haar schreden. De synode is ónze synode. Dan moet je het optimale doen om een kerk te bewegen de goede kant op te gaan. In Utrecht is men zich naar geschrokken van wat er nu gaande is. We zullen hun daarom een duwtje moeten geven.”
Ds. Elsinga: „Is het gevaar dan niet groot dat de synode ons met een kluitje in het riet stuurt?”
Ds. Westerneng: „We beraden ons dan of we ons nee staande houden. We zullen hun antwoord onderzoeken en zijn niet van plan ons om de tuin te laten leiden.”
