Ook vond Annan dat hij onvoldoende steun in de Veiligheidsraad kreeg. Daardoor „veranderde mijn rol fundamenteel”, zei Annan donderdag op een persconferentie in Genève.

Westerse en Arabische landen wilden sancties opleggen en het geweld veroordelen, maar Rusland en China blokkeerden dat in de Veiligheidsraad. Dat leidde tot woedende reacties uit het Westen. Annan klaagde donderdag over het „aanhoudende vingerwijzen en uitschelden”.

Rusland betreurt het dat Annan stopt als Syrië-gezant. Rusland steunde Annan „zeer krachtig”, bezwoer diplomaat Vitali Tsjoerkin.

VN-chef Ban Ki-moon hekelde donderdag „de aanhoudende verdeeldheid in de Veiligheidsraad, die een belemmering voor diplomatie is geworden en het werk van elke bemiddelaar veel moeilijker maakt”.

Annan voorspelde ook dat de Syrische president Bashar al-Assad „vroeg of laat” zal vertrekken.

Ban prees Annan om „de onzelfzuchtige manier waarop hij zijn geweldige vaardigheden en prestige heeft gebruikt bij deze moeilijke en ondankbare opdracht”. De VN en de Arabische Liga gaan op zoek naar een opvolger.

Volgens de VN heeft Annan een hand uitgestoken, maar is die niet aangenomen. „Regering en oppositie blijven tonen dat ze vastbesloten zijn om steeds meer geweld te gebruiken”, aldus een verklaring.

De Verenigde Staten leggen de schuld voor het vertrek van Annan bij de weigering door Rusland en China VN-resoluties tegen president Bashar al-Assad te steunen. Witte Huis-woordvoerder Jay Carney zei donderdag dat ook de halsstarrige houding van de Syrische president Bashar al-Assad door te gaan met moorddadige aanvallen op de eigen bevolking daaraan heeft bijgedragen.

„President Assad blijft, ondanks zijn belofte zich te houden aan het vredesplan, op brute wijze zijn eigen volk vermoorden”, zei de woordvoerder. Carney zei verder dat het Witte Huis van mening blijft dat „Assad moet gaan”.

Volgens de Franse minister Laurent Fabius (Buitenlandse Zaken) toont het stoppen van Annan „de dramatische patstelling in het conflict”. Volgens Fabius blijft het belangrijk dat er een staakt-het-vuren komt in Syrië en dat president Bashar al-Assad vertrekt. Frankrijk is een van de vijf permanente leden van de VN-Veiligheidsraad.

Syrië „betreurt” het vertrek van de VN-gezant, aldus het ministerie van Buitenlandse Zaken donderdag in een verklaring. Het ministerie heeft „met spijt” kennisgenomen van de aankondiging van Annan dat hij eind deze maand zal aftreden. Ook beschuldigde het departement „landen die erop zijn gericht Syrië te destabiliseren” en de VN-chef van de vredesmissie hebben „belemmerd en blijven belemmeren”.

„Syrië heeft altijd bewezen dat het volledig betrokken was bij het vredesplan van Annan”, stelt het ministerie, ondanks „internationale kritiek op het gebruik van zware wapens in protestgebieden”.

Damascus „zet zich in voor de strijd tegen terrorisme om de veiligheid en stabiliteit te herstellen en haar burgers te beschermen”, zei het departement.

Minister Uri Rosenthal (Buitenlandse Zaken) noemde het donderdagavond ‘buitengewoon spijtig’ dat Kofi Annan stopt als speciaal gezant. „Ik heb het al eerder gezegd: als iemand geschikt was de politieke oplossing te bereiken, dan was het Kofi Annan. Hij heeft er er alles aan gedaan.”

Rosenthal veroordeelt in de ‘sterkste termen’ het geweld van de afgelopen weken. De Syrische president Bashar al-Assad moet weg en het geweld moet stoppen, benadrukt hij. Hij wijst erop dat Annan nu ook heeft aangegeven dat het vertrek van Assad noodzakelijk is voor een oplossing van de situatie en zegt dat Rusland en China nu een toegenomen verantwoordelijkheid hebben voor het stoppen van het geweld in Syrië. Deze landen zouden volgens Rosenthal ook in de Veiligheidsraad moeten meewerken aan het vertrek van Assad.

Nederland is verder voorstander om via een VN-resolutie tot een veroordeling te komen. „Dit is het meest heldere signaal dat we richting Syrië kunnen afgeven”, benadrukt de bewindsman.