Bittere machtsstrijd beheerst Roemenië
BOEKAREST – Roemenië is in crisis, economisch maar ook politiek. De machtsstrijd tussen premier Victor Ponta en president Traian Basescu toont onomwonden het gezicht van Roemeens oud kwaad: corruptie. Het Roemeense volk kan morgen in een omstreden referendum Basescu wegsturen.

Politiek is het gesprek van de dag in Roemenië. Naast de droogte en de zinderende hitte dan. Niet alleen de mannen in de stad spreken over de crisis, maar ook de vrouwen die aan het eind van de middag in de poort wachten tot hun koe uit de bergen terugkeert om gemolken te worden. „Ik kan me niet voorstellen dat dit politieke spel eerlijk gespeeld gaat worden”, zegt Angela Costea uit Racauti.
De Roemeense verpleegster spreekt opgewonden over de crisis in haar land. „In Roemenië wordt geen evenwichtige en onpartijdige politieke informatie gegeven”, zegt ze.
Een aantal jaren is de politieke situatie in Roemenië redelijk stabiel gebleven. De rechtse president Basescu bestuurde het land vrij autoritair. Hij maakte soms gevaarlijk racistische opmerkingen, maar politiek gezien kwam hij zijn afspraken na. In 2010 moest Basescu door de economische crisis forse bezuinigingen doorvoeren, en hij doorstond de kritiek daarop. De onrust en de onvrede wortelden zich echter onder de bevolking.
Met de komst van de nieuwe premier, de linkse Ponta, in april, lijkt de situatie te escaleren. Ponta geeft een stem aan de onvrede over de bezuinigingen onder het volk en de minister en de president raken verwikkeld in een machtsstrijd.
De krachtmeting tussen de premier en de president speelt slechts sinds krap een maand. De strijd die begon met de vraag wie Roemenië moest vertegenwoordigen in de Europese Raad in Brussel, eindigde met de officiële afzetting van president Basescu. De president zou te veel macht naar zich toe trekken. Morgen kunnen de Roemenen zich uitspreken over de rechtvaardigheid van dat besluit.
„Het is een regelrechte staatsgreep”, stelt Costea. „In de Roemeense regering is corruptie altijd een probleem geweest, maar nu komt het onbeschaamd aan de oppervlakte. Mensen worden zelfs omgekocht door beide partijen. Loterijen bieden bijvoorbeeld gratis loten aan als kiezers tegen Basescu stemmen.”
In Roemenië is het verschil tussen stad en platteland groot. Heerst in de stad een voorzichtig westerse sfeer, het platteland is arm en onderontwikkeld. Slechte scholing en informatievoorziening houden het gebied op achterstand. Veel Roemenen begrijpen niet dat Basescu in ruil voor hulp van Europa wel moest bezuinigen op pensioenen en lonen. Ze associëren Basescu simpelweg met ”minder salaris”. En daarom heeft Ponta kans van slagen.
”Heeft Basescu in uw pensioen gesneden? Snij dan in zijn regering!” melden grote campagneborden in de stad. Al is Roemenië bijna even zwaar getroffen door de economische crisis als Griekenland, hiervoor wordt geld vrijgemaakt. Dat de waarde van de Roemeense lei door de onzekere politieke situatie met 15 procent gedaald is ten opzichte van de euro schijnt niet te deren.
Na het referendum van zondag is de zaak niet afgedaan. Naar alle waarschijnlijkheid zijn er verkiezingen nodig om te bepalen wie dan wel de president van Roemenië gaat worden. De toekomst van het land is op meerdere terreinen onzeker.
De vrouwen in het dorp gaan na hun gesprek over politiek echter verder met hun werk. Ze zijn uitgepraat. Het melken van de koe heeft nu de grootste prioriteit.