Zwitserse kerken beproeven Basler Katechismus
BASEL – De gereformeerde kerken in Zwitserland krijgen mogelijk voor het eerst sinds het einde van de negentiende eeuw een gezamenlijk belijdenisgeschrift: de Basler Katechismus.
De synode van de Zwitserse Evangelische Kerkenbond (SEK) buigt zich op 15 september over de nieuwe catechismus, die is opgesteld door emeritus predikant dr. Franz Christ uit Basel.
De Zwitserse gereformeerde kerken, ontstaan tijdens de Reformatie in de zestiende eeuw, kennen geen belijdenisgeschriften. De 24 landskerken, die per kanton (provincie) zijn georganiseerd, vormen samen met de Evangelisch-methodistischen Kirche en de Église Évangélique Libre de Genève de SEK, die daarmee ongeveer 2,4 miljoen protestanten vertegenwoordigt.
De synode van de SEK besloot in 2009 in Genève een brede discussie te beginnen over het belijden van de lidkerken. De synode van de evangelisch-gereformeerde kerk in Basel-Stadt vroeg daarop aan dr. Christ om een catechismus op te stellen, waarin hij het christelijk geloof op een toegankelijke manier samenvat. Het mocht geen „dichtgetimmerd” document worden, maar een tekst om het geloofsgesprek op gang te brengen.
Het resultaat ligt nu op de synodetafel van de SEK. Dr. Christ liet zich inspireren door theologen als Karl Barth, Eberhard Jüngel en met name Friedrich Daniel Ernst Schleiermacher (1768-1834), die probeerde theologie en cultuur met elkaar te verbinden. De Basler Katechismus is dan ook niet opgesteld in vragen en antwoorden, zoals bijvoorbeeld de Heidelbergse Catechismus, maar in de vorm van een gesprek met de lezer. De catechismus is bedoeld als een „getuigenis van het christelijk geloof in een goddeloze omgeving”, aldus dr. Christ. „En dat geloof is niet te scheiden van onze menselijke relaties.”
De meeste catechismi beginnen met God als Schepper, maar de Zwitserse predikant steekt in met de Heilige Geest (pneumatologie). Deze doet de Bijbel verstaan, leert de gelovige bidden. Door het gebed praat de mens niet langer tot zichzelf, maar spreekt hij voor en tot God. „In het gebed mag je alles voor God neerleggen wat je nooit tegen een mens zou zeggen.”
Dan volgen zonde, drie-eenheid, genade, kerk, sacramenten, naastenliefde, schepping en voleinding. Over de zonde: „Het is niet slechts zo dat ik me voor individuele zonden moet verantwoorden. Ik bén een zondaar. In de Bijbel wordt de zonde als een macht gezien, die de mensen in de greep houdt. Het is vreemd: we hebben een bijna agressieve afkeer van het zondebegrip. Men denkt van het prbleem af te zijn, als men het begrip elimineert. Maar dat is juist de subtiliteit van de zonde: dat ze zichzelf klein en onopvallend maakt, om zo de mensen beter te kunnen beheersen. Dat is de reden waarom Maarten Luther zei dat de zonde moet worden groot gemaakt.”
Dr. Christ leest de Bijbel als een liefdesgeschiedenis. De mens is „radicaal van God gescheiden”, maar Hij zoekt hem op. „In Jezus zijn we allemaal verkozen en geliefd. Je ervaart dan wat de Bijbel genade noemt. Je bent aangenomen, genezen, heel gemaakt, je bent een vrij kind van God.”