Yad Vashem wijzigt tekst over paus Pius XII
JERUZALEM (ANP/AFP) – Yad Vashem, het museum en monument voor de Holocaust in Jeruzalem, heeft de tekst over de rol van paus Pius XII in de Tweede Wereldoorlog aangepast. Het Vaticaan had grote bezwaren tegen een bord waarop stond dat Pius niet heeft geprotesteerd tegen de vervolging van de Joden en een concordaat (verdrag) met nazi-Duitsland tekende om de kerk te beschermen.
Op het nieuwe bord staat dat niet Pius XII, maar zijn voorganger Pius XI het concordaat tekende. Ook staan er nu argumenten voor en tegen het beleid van de paus. Als kardinaal-staatssecretaris, de tweede man van het Vaticaan, was Eugenio Pacelli, die in 1939 tot paus werd gekozen, overigens zeer nauw betrokken bij de totstandkoming van het concordaat.
In een verklaring spreekt Yad Vashem tegen dat het voor druk van het Vaticaan is gezwicht. De tekst is aangepast om recht te doen aan onderzoeksresultaten in de afgelopen jaren. Het optreden van Pius is minder eenduidig te interpreteren dan in de eerdere tekst werd gesuggereerd, aldus Yad Vashem.
De instelling hield er tot nu toe aan vast dat ze de tekst alleen zou wijzigen, als het Vaticaan zijn archieven zou openstellen voor wetenschappelijk onderzoek en daaruit zou blijken dat het beleid van de paus verkeerd was begrepen. De leiding van de Rooms-Katholieke Kerk heeft aan die eis nog niet voldaan, al zijn er wel sommige documenten vrijgegeven. Volgens Yad Vashem heeft nieuw onderzoek echter „bepaalde kwesties verhelderd, al blijven nog vele vragen open”.
Op het oude bord stond onder meer dat Pius XII „actief” streefde naar een verdrag met nazi-Duitsland om de rechten van de kerk te beschermen „zelfs als dat inhield dat het racistische naziregime werd erkend”. Ook stond er dat hij een brief tegenhield waarin racisme en antisemitisme werden veroordeeld en dat hij niet in het openbaar tegen de moord op de Joden protesteerde.
Op het nieuwe bord staat onder meer dat Pius in 1942 in een radiorede de dood van honderden mensen veroordeelde, zonder dat hij de Joden noemde.