Over het effect op jaarbasis voor de totale nationale economie valt volgens het Centraal Plan Bureau (CPB) echter nog niet veel te zeggen. „De ervaring is wel dat de statistieken bij hoge temperaturen in de zomer een dip laten zien als het gaat om de verkopen van kleding en duurzame consumptiegoederen”, aldus J. Timmerhuis van het CPB.

Het aanschaffen van een jas of een wasmachine is nu eenmaal niet aantrekkelijk als strand, zee en bossen lokken. Maar de jas en de wasmachine worden uiteindelijk toch wel gekocht. Dit ’inhaaleffect’ kan de dip weer wegpoetsen, zegt zij. „Een reëel effect op de economische groei kunnen wel de stijgende verkopen van producten als ijs en frisdranken hebben”, aldus Timmerhuis.

Als de zomer van 2003 al winnaars en verliezers heeft opgeleverd, hoort Unilever ongetwijfeld bij de eerste categorie. Het voedings- en wasmiddelenconcern brengt wereldwijd ijs aan de man (Ola) en is in Nederland de absolute marktleider. Bovendien verkoopt het concern een drank die het goed doet bij tropische temperaturen: ijsthee. „De omzet van ijs en Lipton Ice Tea in Nederland laat tot nu toe een dubbelcijferige groei zien vergeleken met vorig jaar”, aldus een woordvoerder van Unilever vrijdag. Bierconcern Heineken liet eerder al weten „dat het lekker gaat.”

De supermarkten stevenen af op een recordomzet, zegt S. de Jong van het Centraal Bureau Levensmiddelen (CBL). „Veel mensen zijn vanwege het mooie weer in Nederland gebleven. IJs en frisdranken waren in de supermarkten niet aan te slepen.” Het CBL verwacht dat de warme zomer de totale omzet van de supermarkten over het hele jaar boven de 25 miljard euro tilt, tegen 24,1 miljard euro in 2002.

Een ander geluid komt uit de horeca. „Uit het verleden weten wij dat het nadelig is voor de horeca als de temperaturen aanhoudend boven de 25 en 26 graden uitkomen”, zegt woordvoerder W. Waninge van het bedrijfschap Horeca en Catering. „Ook van strandpaviljoens horen wij dat het te warm was.”

De zomer van 2003 was ook de zomer van dreigende stroomtekorten. Omdat door de hitte niet voldoende koelwater beschikbaar was, golden er productiebeperkingen voor centrales. Hierdoor moesten energieleveranciers voor ’piekprijzen’ elektriciteit bijkopen. „Vooral kleinere leveranciers, die niet beschikken over eigen productiecapaciteit, hebben megabedragen betaald”, aldus energiedeskundige B. van Gils van adviesbureau Ernst & Young. Maar er zijn ook bedrijven die miljoenen hebben verdiend door in hun eigen warmtekrachtcentrales opgewekte stroom beschikbaar te stellen, zoals Akzo Nobel, DSM en Corus.

In de agrarische sector is het beeld divers, aldus J. Luiten van land- en tuinbouworganisatie LTO. De aardappelenoogst heeft zwaar geleden onder de droogte, graanboeren hebben echter een recordoogst binnengehaald. Of ze daar volop van profiteren is nog de vraag, nu de Europese Commissie de export van graan naar landen buiten Europa ontmoedigt.

Vrijdag en eervrijdag vielen na een lange, droge zomer de eerste regenbuien. Dat betekent nog niet dat de natuur, die ernstig te lijden heeft gehad van de droogte, zich onmiddellijk herstelt. De bovenste grondlaag, waar planten zich uit voeden, heeft nog zeker tot volgend voorjaar nodig om volledig bij te komen, zegt een woordvoerder van Staatsbosbeheer. „De afgelopen warme, droge zomer is er per dag soms 3 millimeter grondwater verdampt. We lopen een halve meter achter. Dat los je niet op met een paar buitjes.”

Volgens Kuiper is de toplaag van de grond keihard ingedroogd. Hij vergelijkt de grond met een harde spons. „Het duurt een tijdje voordat die zich weer vult. Als het nu regent, loopt het water er gewoon van af.”

Met een gemiddelde temperatuur in De Bilt van circa 19,3 graden Celsius is augustus een zeer warme maand geworden. Het langjarig gemiddelde (over het tijdvak 1971-2000) bedraagt 17,2 graden Celsius. Augustus eindigde hiermee op een gedeelde zesde plaats in de rij van warmste augustusmaanden sinds 1901.