Het geldt als een van de paradepaardjes van de Nederlandse cultuur: het molengebied bij Kinderdijk. Negentien eeuwenoude molens, toonbeelden van de immer durende strijd tegen het water. Jaarlijks weten honderdduizenden toeristen de molens te vinden. Sinds 1997 heeft het gebied het predicaat werelderfgoed van Unesco. Achter die roemruchte façade rommelt het stevig, zo blijkt dezer dagen.

Tekort

De Stichting Werelderfgoed Kinderdijk (SWEK) kampt met een tekort van 900.000 euro. Een deel daarvan, 300.000 euro, heeft te maken met een enkele jaren geleden gestart restauratieproject. De meeste molens werden toen onder handen genomen, aldus bestuurder W. de Jong, CDA-wethouder in Giessenlanden, vanmorgen desgevraagd. De Jong is sinds eind vorig jaar bestuurder, na een bestuurscrisis bij de SWEK. „Voor het restauratieproject was een bedrag nodig van 5,3 miljoen euro. Het Rijk betaalde 75 procent, de provincie Zuid-Holland 20 procent. De overige 5 procent moest de stichting zelf betalen. Dat is niet gelukt.”

Een tweede deel van het tekort, eveneens zo’n 300.000 euro, houdt verband met „allerlei ambitieuze projecten” uit het verleden, stelt De Jong. Hij doelt op projecten onder het vorige bestuur en onder de vorige directeur Hans Broekmeulen. De Jong: „Creatieve geesten is te veel ruimte gelaten. Er waren bijvoorbeeld ideeën voor een educatief project bij de molens. Waarbij ik me afvraag of er balans was tussen de kosten en de mogelijke opbrengsten. Ik vond het niet verantwoord om die projecten door te zetten en heb daar eind vorig jaar een eind aan gemaakt.”

Het laatste deel van het tekort, 300.000 euro, is te wijten aan de jaren te laag gehouden prijs voor toegangskaartjes, schetst De Jong. „Die lag in het verleden op 3,50 euro voor bezoekers van de molens. Nu is dat 6 euro. De prijs is overigens nog door het oude bestuur en de vorige directeur verhoogd. Dat was een goed besluit.”

Educatief centrum

De Jong zegt niet met de beschuldigende vinger te willen wijzen. „Mij past geen oordeel. Mensen bedoelen het goed. Ik stel vast dat ik een ander zakelijk inzicht heb dan het vorige bestuur en de vorige directeur.” Oud-directeur Broekmeulen, die in november vorig jaar opstapte, vindt dat hem geen blaam treft, zo zei hij vanmorgen desgevraagd. „Ik heb telkens mijn plannen voorgelegd aan bestuur en raad van toezicht.” Volgens Broekmeulen wordt het huidige tekort bij de SWEK „te hoog voorgesteld in de media. Ik kom tot een bedrag van 600.000 euro.” Broekmeulen geeft aan dat het tekort samenhangt met niet tot uitvoer gebrachte plannen om te komen tot een educatief centrum waarbij het werk in de molens wordt uitgelegd, het zogeheten project Het Molenerf. „De ontwikkeling van die plannen heeft wel geld gekost.”

Het waterschap, juridisch eigenaar van de molens bij Kinderdijk, toonde zich in een eind mei openbaar geworden memo kritisch over de exploitatie van de molens in het verleden. Het waterschap spreekt van „slecht bestuur en mismanagement”, berichtte NRC Handelsblad afgelopen weekend.

Voormalig stichtingvoorzitter van de SWEK Leen van der Sar, oud-gedeputeerde voor het CDA van Zuid-Holland, vindt dat het eind vorig jaar afgetreden bestuur onrecht is aangedaan, zo meldde hij in NRC.

Onduidelijk is vooralsnog hoe de financiële problemen rond de molens bij Kinderdijk worden opgelost. Als het aan de huidige bestuurder De Jong ligt, ontfermt de gemeente Nieuw-Lekkerland zich over het cultureel erfgoed. „Voor het waterschap zijn de molens feitelijk afgedankt gereedschap.”

Symbolisch bedrag

Nieuw-Lekkerland zou, volgens De Jong, de molens voor het symbolische bedrag van 1 euro van het waterschap moeten kopen, 200.000 euro kapitaal aan de stichting moeten verstrekken en garant moeten staan voor 1 miljoen euro op de betaalrekening van de stichting. In de gemeentepolitiek van Nieuw-Lekkerland wordt een dergelijke optie besproken. De Jong gelooft er niets van dat de molens het loodje leggen. „Het gaat om werelderfgoed. Mocht de stichting failliet gaan, dan is de gemeente Nieuw-Lekkerland verantwoordelijk voor de molens, zo lees ik dat in de wet.”