Lang hield hij z’n mond. Natuurlijk, wie ernaar vroeg, kreeg antwoord. Maar verder trad Schiphol niet actief naar buiten om zich te verweren tegen alle commotie die ontstond nadat de luchthaven afgelopen juni in een brief aan staatssecretaris Schultz van Haegen (Verkeer en Waterstaat) bekende een „stomme rekenfout” te hebben gemaakt bij het invoeren van alle gegevens die nodig zijn voor een nieuw gebruiksplan voor 2004. Luchtverkeersleiding Nederland (NVNL) is mede schuldig aan de verrekening.

Donderdag vond Schiphol het tijd om alle „halve waarheden, hele leugens, foute suggesties, fantasieën en verdachtmakingen” te weerleggen. De doorgaans uiterst vriendelijke Cerfontaine -Limburger van huis uit- toonde zich ongewoon fel, en reageerde scherp op vragen met een mogelijke ondertoon. „Ik heb echt een gloeiende hekel aan dit soort suggesties.” Hij weet zich gesteund door het afgelopen woensdag uitgebrachte rapport van het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium (NLR), dat onderschrijft dat er geen sprake is van boze opzet, maar van misrekening.

In het kort komt het probleem erop neer dat -ook na ingebruikneming van de vijfde baan, de Polderbaan- het banenstelsel van Schiphol niet optimaal kan worden gebruikt, omdat de afgesproken geluidsnormen dan zouden worden overschreden. De Polderbaan kan minder vliegbewegingen per uur aan dan gedacht, het surplus moet worden overgeheveld naar de Zwanenburgbaan.

Bewoners die in het verleden het meest last hadden van deze baan en leefden met de belofte dat het vanaf nu allemaal beter zou worden, voelen zich beetgenomen. Want Schiphol heeft Schultz gevraagd de regels aan te passen. Op basis van het NLR-advies is de staatssecretaris van plan dat te doen. Vandaag zou de kwestie worden besproken in het kabinet.

Zou de aanpassing worden geblokkeerd, dan heeft dat „enorme gevolgen voor Schiphol, voor diverse luchtvaartmaatschappijen en voor de hele Nederlandse economie”, zegt Cerfontaine. Hij voorspelt dat het vliegveld in de loop van 2004 vastloopt: lang niet alle geplande vluchten kunnen meer worden uitgevoerd.

„Dan zeggen ze tegen me: Schrap toch die 9-euro-vluchten van de lowcostcarriers. Maar zo werkt het niet. De slots (start- en landingsrechten, NS) worden toebedeeld aan de gebruikers, binnen internationale verdragen. Dacht u dat ik in wereldwijd luchtvaartverband uit kan leggen dat de meetpunten 17 en 18 bij de Zwanenburgbaan roet in het eten gooien en dat bepaalde maatschappijen daarom maar weg moeten blijven van Schiphol?”

Als de regels niet kunnen worden verruimd -„binnen de geldende normen, die blijven overeind, alleen wordt er wat ’geschoven’ met de geluidsbelasting”- valt Schiphol ver terug in gebruikersaantallen, voorspelt de luchthaventopman. Gepassioneerd en geïrriteerd, bijna cynisch: „Maakt u zich geen zorgen. Ik groei op dit moment sowieso niet. De algehele malaise in de luchtvaart heeft ook een voordeel: de druk om te groeien is even weggevallen.”

De tijd van groei zal echter weer komen, zegt hij. „Als wij dan voor een aanzienlijk deel op slot gaan, heeft dat grote gevolgen. De werkgelegenheid zal enorm afnemen. Dat lijkt me in de huidige werkelijkheid van economische neergang, met honderden nieuwe werklozen per dag, eerlijk gezegd onacceptabel.”

De grootste verliezers zijn vaste gebruiker KLM, samen met Martinair en Transavia. De KLM zou duizenden slots in moeten leveren „met alle gevolgen van dien.” KLM-woordvoerder Bart Koster tekent daarbij aan dat de posities van Schiphol als vierde luchthaven in Europa en van KLM als vierde luchtvaartmaatschappij in het geding zijn. „Als hier aansluitingen ontbreken, neemt Frankfurt die graag over.”

Cerfontaine: „De concurrentie in de luchtvaart is keihard: ze maken elkaar het liefst af.” Schiphol denkt voor dit jaar uit te komen op 395.000 vliegbewegingen, voor volgend jaar is de prognose 415.000. Zonder aanpassing van de geluidsnormen kunnen er niet meer dan 340.000 tot 350.000 toestellen landen en vertrekken.

Volgens Cerfontaine heeft de mooie zomer van 2003 er mede voor gezorgd dat vliegtuiglawaai weer een actueel thema werd, dat de gemoederen bijzonder verhit. „Altijd als we wijzigingen aanbrengen in baangebruik, zwellen de klachten aan. Na enige tijd is dat weer over: er komt gewenning. Nu veranderde er veel tegelijk, door de ingebruikname van de Polderbaan en het groot onderhoud aan de Zwanenburgbaan. En als de mensen dan ook nog eens veel buiten zitten…”

Cerfontaine zegt er alles aan te willen doen om de verstoorde relatie met de ’buren’ te herstellen. „Ik weet: die verhoudigen zijn uiterst broos, maar we willen graag het geschonden vertrouwen herwinnen. Als we dan ook maar eens voorgoed verlost zouden worden van stigma’s als ”Schiphol = complot” en ”Schiphol = vrijstaat”. Want alleen al die suggestie slaat me lam. We werken niet in achterkamertjes. Wij gaan bij alle partijen altijd door de voordeur naar binnen.”