Heiliging, hoe krijgt het christelijk geloof in je leven een gezicht, hoe geef je het handen en voeten. Een onderwerp waar de een zich soms wat ongemakkelijk bij voelt. De rechtvaardiging ligt diegene mogelijk ‘beter’. Om niet, gratis, vrijgesproken door het geloof in Christus. De vreemde vrijspraak.

Een ander kan zich alleen al bij die uitdrukking ”vreemde vrijspraak” niets voorstellen. Heiliging: daar gaat het om. We moeten iets laten zien. We moeten iets doen.

Weer een ander voelt zich voortdurend falen als het over heiliging gaat. En voor een vierde hangt dit onderwerp er eigenlijk wat bij: ik zou er meer mee bezig moeten zijn.

Wat verstaan we onder heiliging? Over de oorspronkelijke betekenis van het woord heilig bestaat geen consensus. Met prof. Peels en anderen neig ik ernaar het af te leiden van de werkwoordstam ”scheiden”. Je scheidt je af, je maakt je los van het profane, het wereldse, het zondige.

Er is aan het woord echter ook een andere kant: je wendt je tot God. Je richt je tot Hem. Nog sterker: je wijdt jezelf aan Hem (Vgl. prof. Peels in: ”Wie is als Gij”). Een kernachtige tekst is in dit verband Leviticus 20:26: „U moet heilig voor Mij zijn, want Ik, de Heere, ben heilig. Ik heb u van de volken afgezonderd om van Mij te zijn.”

Heiliging raakt het hart van het geloof. Het gaat verder dan wat geven en nemen. Mozes doet bij de brandende braambos de schoenen van zijn voeten. Jesaja wordt getroffen door de heiligheid van God en belijdt het: Ik ben een mens met onreine lippen.

Het is God Zelf Die de oneindige distantie tussen Zijn grootheid en onze nietigheid en onheiligheid overbrugt. In de hemel is de complete heiligheid van de gemeente in de lichamelijkheid van Jezus present (dr. Wentsel). Achter die presentie gaat de hele verzoening schuil.

Heiliging ontspringt aan de ontmoeting met de Heilige God. Wanneer we dat beseffen, is het niet nodig om bijvoorbeeld de rechtvaardiging en de heiliging tegen elkaar uit te spelen of van elkaar te scheiden. Christus bidt voor de Zijnen op grond van Zijn offer. Zijn bloed, ingedragen in het hemels heiligdom, reinigt van alle zonden.

Redelijke godsdienst

Soms bekruipt mij de bange gedachte –ik hoop echt dat ik het mis heb– dat veel heiliging niet opkomt uit het geloof maar is gebaseerd op ons nog onbekeerd-zijn. Heiliging is dan onbewust verworden tot: zo zijn onze manieren. Je houdt je aan voorschriften van de God die je niet kent. In dat geval is heiliging geen zaak van navolging maar van nadoen.

Het doopsformulier leert anders. Onze kinderen zijn in Christus geheiligd. Ze zijn gezet in de ruimte van Gods genadeverbond om in deze wereld Hem te dienen, om Hem persoonlijk te volgen.

Dat wordt ook gesuggereerd in de Tien Geboden. Ze beginnen met de aanhef: „Ik ben de Heere, uw God.” Omdat het Gods volk is, moet Israël de Heere dienen en gehoorzamen. Ze moeten zich zo gedragen zoals Hij het van hen vraagt. Niet om Zijn volk te worden, maar omdat het Zijn volk is.

Heel ontspannen past Petrus deze oudtestamentische kwalificaties toe op de nieuwtestamentische gemeente. Hij schrijft over een uitverkoren geslacht, een koninklijk priesterdom en een heilig volk (1 Petr. 2:9-10).

In Romeinen 12 doet Paulus hetzelfde. Christenen worden aangespoord om hun lichamen aan God te wijden als een levend offer, heilig en voor God welbehaaglijk. Paulus noemt dat de redelijke godsdienst.

Vaak zijn we als het over de heiliging gaat druk met individuele situaties: wat laat ik zien, hoe ver ben ik. Deze persoonlijke kant kom je in de Bijbel ook tegen, maar nooit als doel op zich. Als gelovige ben ik onderdeel van de gemeente. Ik ben niet los verkrijgbaar. Het gaat om de heiligheid van de gehele gemeente.

Het is een grote troost dat die complete heiligheid van de gemeente in de lichamelijkheid van Jezus al present is in de hemel. Die wetenschap zorgt voor ontspanning. Wij hoeven niet op onze tenen te lopen om dit ideaal te halen. Het is Hemelvaart geweest: de volmaakte heiligheid wordt onaantastbaar bewaard in de hemel.

De auteur is hervormd predikant te Gouda. Dit artikel is een bewerking van de lezing die hij donderdag hield op de jaarvergadering van de Gereformeerde Bond in Putten.