IJzer komt in onze voeding in twee vormen voor: heemijzer en non-heemijzer. Heemijzer treffen we aan in dierlijk voedsel, vooral in rood vlees, met name in rundvlees en lamsvlees. Non-heemijzer komt voor in plantaardig voedsel, vooral in volkorenbrood, aardappelen, peulvruchten, noten, groente, fruit en appelstroop.

Deze opsomming maakt duidelijk dat je met een gevarieerd eetpatroon voldoende ijzer binnenkrijgt. Een aantal stoffen in de voeding kan de opname van ijzer bemoeilijken, waaronder oxaalzuur, dat voorkomt in rabarber en spinazie, en fytinezuur in volkorenbrood. Ook cafeïne en theïne uit koffie en thee bemoeilijken de opname van ijzer.

Calcium (kalk) uit melkproducten heeft nauwelijks invloed op de opname van non-heemijzer. Echter wel op de opname van heemijzer, maar daar een gevarieerde voeding ook stoffen bevat die de ijzeropname bevorderen, zoals vitamine C in groente, aardappelen en fruit, bestaat er geen enkel gevaar voor een ijzertekort. Daar komt nog bij dat het lichaam meer ijzer uit de voeding haalt wanneer er een tekort dreigt.

U kunt dus best een melkproduct als toetje na de maaltijd gebruiken.

Het is mooi om te zien dat voedingsmiddelen die ijzer bevatten ook de stoffen leveren die voor de opname van ijzer moeten zorgen. Aardappelen en groenten bijvoorbeeld bevatten ijzer, maar tegelijk ook de vitamine C die opname ervan in hetlichaam verbetert.

R. van der Ploeg, diëtiste

Bij mij (75 jaar) is degeneratie van de gele vlek op het netvlies geconstateerd (de droge vorm). De oogarts raadde het slikken van voedingssupplementen aan. Maar hij zei er niet bij welke dat zijn. Om welke stoffen gaat het in dit geval? En wat zijn de positieve en de (wellicht) negatieve effecten daarvan?

Maculadegeneratie (MD) is de belangrijkste oorzaak van gezichtsverlies bij mensen boven de vijftig. In uw leeftijdscategorie lijdt naar schatting 35 procent van de mensen aan enige vorm van MD.

De macula lutea of gele vlek is nauwelijks enkele millimeters groot en bevindt zich in het centrale deel van het netvlies. Dit deel van het netvlies bevat een grote hoeveelheid contrast- en kleurziencellen (kegeltjes), zodat we scherp kunnen zien en kleuren waarnemen.

De naam macula is ontleend aan de sterke concentratie van de pigmenten luteïne en zeaxanthine. Dit zijn carotenoïden (vitamine A-achtige stoffen) die zorgen voor een gele kleur. Luteïne komt voor aan de randen en zeaxanthine in het centrum van de macula.

De maculapigmenten hebben twee functies. Ze werken als een soort blauwfilter waardoor schadelijk blauw- en uv-licht wordt weggevangen. Verder ruimt het pigment schadelijke stoffen op (antioxidatieve werking).

Hoewel eenmaal ontstane schade aan de macula onomkeerbaar is, kan het proces wel tot stilstand worden gebracht met behulp van voldoende aanvoer van luteïne en zeaxanthine. Dit is in studies inmiddels afdoende bewezen. Het gaat hier vooral om extra luteïne en zeaxanthine in tabletvorm.

Beide stoffen komen van nature voor in onder meer spinazie, broccoli, boerenkool, spruiten, sinaasappels en eidooier. Ze worden ook als additief gebruikt onder E-nummer 161b en 161h (gezonde E-nummers dus).

Tabletten zijn er in vele soorten en prijscategorieën. Advies: Luteine 2,5 mg plus (firma Bonusan), eventueel aangevuld met vitamine C 1000 mg en liefst ook de omega 3-vetzuren eicosapentaeenzuur (EPA) en docosahexaeenzuur (DHA).

Duurder alternatieven zijn producten zoals Maxim Eyes, Visioncare en Nutrof Omega.

Van deze voedingssupplementen zijn geen negatieve effecten bekend.

J. H. Baan, huisarts