Gedrieën staan de leerlingen van groep 7 op blote voeten op het strandje aan de rand van het water. Prinses Laurentien heeft hoge laarzen aan. Aan de overkant van de Nieuwe Maas ligt restaurant Het Zalmhuis, dat zijn naam dankt aan de eertijds grootste zalmafslag van Nederland.

Vlak naast het strandje bevindt zich het eiland Van Brienen, waaraan de Van Brienenoordbrug zijn naam dankt. Al met al een historische plek. Arnoud Willem baron van Brienen verwierf hier in 1847 de rechten op het vangen van steur en zalm. Deze vis werd hier toen bij bosjes gevangen. 
Elke tiende steur die boven water werd gehaald, moest worden afgestaan aan de baron. En in het contract van de dienstmeisjes van de baron was opgenomen dat ze niet iedere dag zalm of steur hoefden te eten.

De eerste steur wordt aangevoerd in een hangmatje. Zojuist zwom hij nog in een grote bak met water in de vrachtauto. „Let op”, zegt prinses Laurentien, „hij moet straks wel met zijn kop recht vooruit het water in, anders zwemt hij de verkeerde kant op.” De kinderen knikken dat ze het begrepen hebben. Samen met de prinses dragen ze het netje het water in. Als ze de zijkanten van het net openklappen, kiest de eerste steur het ruime sop. Met zijn kop vooruit.

Daar gaat hij. Zwemmen maar, de Nieuwe Maas in en verder de Rijn op. Deze rivieren zijn weer zo schoon geworden dat de steur erin kan leven. Volgens prinses Laurentien is de terugkeer van de vis symbolisch voor de kwaliteit van het water. De andere twee steuren ondergaan hetzelfde lot. Volgens Diego (11) zijn de 80 centimeter lange beestjes een beetje glibberig. „Ik vond het niet eng. Het was wel een leuke ervaring.” Ook Hendrix (11) vindt de vissen een beetje glad. „De laatste wilde eerst niet het netje uit zwemmen. Samen met de prinses heb ik hem toen een zetje gegeven.” Nino zegt geen steur te hebben gezien.

De eerste drie steuren kozen gisteren het ruime sop. Vandaag zijn nog eens vijftig steuren aan eenzelfde reis begonnen. Zij zijn in Millingen aan de Rijn uitgezet. En nu maar hopen dat ze groeien en zich vermenigvuldigen.

Menige sportvisser ziet het al zitten een steur aan de haak te slaan. „Maar als we er een vangen, moet deze direct worden teruggezet, want het is een beschermde vissoort”, zegt Menno Knip, voorzitter van Sportvisserij Nederland. „Wij staan voor ecologisch gezonde viswateren. Daarom willen we onze kennis en ervaring op het gebied van visstandbeheer inzetten voor de terugkeer van deze majestueuze vis.”

Uitdaging

Waarom is de protestants-christelijke Wilhelminaschool in Charlois uitgekozen voor de tewaterlating van de eerste drie steuren in Nederlandse wateren? Directeur Sharda Hakkeling: „Met onze schoolklassen gaan we regelmatig naar de kinderboerderij. We willen de kinderen kennis van de natuur bijbrengen. Toen we hoorden dat het Havenbedrijf Rotterdam op zoek was naar samenwerking met een school voor het project om steuren uit te zetten, hebben we ons daarvoor aangeboden. Zo’n duurzaam project leek ons een uitdaging.”

De kinderen van groep 7 van de Wilhelmina basisschool worden eerst ontvangen in Diergaarde Blijdorp. Daar kunnen ze drie steuren zien zwemmen in het Oceanium. Blijdorpdirecteur Marc Damen is trots dat ook hij steuren in zijn collectie heeft.

Dan verschijnt prinses Laurentien. Eerst gaan de school­kinderen met haar op de foto. „Vinden jullie het net zo spannend als ik?” vraagt ze. „Eigenlijk is het heel erg dat een vis al zo lang in ons land is uitgestorven. Maar daar gaan we wat aan doen. Helpen jullie mee?” Er klinkt luid gejoel. „Wat dachten jullie toen je van dit project hoorde?” vraagt ze. „Eindelijk gaan we iets leuks doen”, zegt een van de leerlingen. Er klinkt applaus. „Ik vind het spannend dat er weer een dier terugkomt in de natuur”, zegt de prinses. Met haar in 2009 opgerichte Missing Chapter Foundation wil ze een ver­binding leggen tussen onbevangen vragen van kinderen en acties van volwassenen om de toekomst van de aarde zeker te stellen. Kinderen die in de stad leven, weten volgens de prinses niet meer wat natuur is. „Daar gaan we nu dus wat aan doen!”

„We gaan ook namen verzinnen voor de drie steuren die we uitzetten. Een naam kan heel wat betekenen. Weet jij wat jouw naam betekent?” Sommigen kinderen weten dat wel. Francisca zegt dat haar naam is afgeleid van Franciscus. Anestasia vertelt dat haar naam prinses betekent. Matthew weet dat zijn naam van de Bijbelse figuur Mattheüs komt. Jacob windt er geen doekjes om: bedrieger, weet hij. Een naam moet volgens prinses Laurentien bij je passen.

Niet gevaarlijk

Of een steur gevaarlijk is, vraagt ze. „Nee, je mag een steur dan ook nooit verwarren met een haai.” De prinses weet dat niet alle haaien gevaarlijk zijn. „Maar een steur is helemaal niet gevaarlijk.”

De kinderen verzinnen namen voor de drie steuren. Wilhelmina, Feyenoordje, fish, Willy, special, Laurentien en Willem-Alexander passeren de revue. Wilfred, suggereert Glynn. Snappy, roept Joey. Ossama denkt aan Willy & Wonka. Prinses Laurentien is op zoek naar een naam die iets geheimzinnigs in zich heeft, een naam die niet iedereen had kunnen verzinnen. Uiteindelijk wordt gekozen voor Abad, afgeleid van het Hongaarse ”szabadsag”, dat vrijheid betekent. De tweede steur krijgt de naam Seve, afgeleid van het Franse ”perséverer” en het Engelse ”perseverance” wat volharding of doorzetter betekent. De derde vis heet Wasabi, een woord dat bestaat uit de eerste letters van de namen van de deelnemende organisaties WNF en Wilhelminaschool, Natuurorganisatie Ark, Sportvisserij Nederland en Diergaarde Blijdorp.

„Als ik morgen hier de drie namen over het water roep, komen ze zo aanzwemmen”, zegt Hendrix. „En jij gelooft het?” reageert Diego.

Dit is het slot van een tweeluik over de herintroductie van de steur.