Analyse: In liquidatieproces staat voor OM veel op het spel
AMSTERDAM – Het megaproces Passage rond een reeks liquidaties nadert zijn voltooiing. Voor het openbaar ministerie (OM) staat er veel op het spel. Grote vraag is of verklaringen van kroongetuige Peter la S. standhouden.
Laten we de vlag uitsteken. Een dergelijke verzuchtig slaakte officier van justitie Betty Wind enkele weken geleden bij de extra beveiligde rechtbank in Amsterdam. Ze doelde op de voortgang van het megaproces Passage. Eindelijk is het –voorlopige– eind in zicht.
De zaak, een van de grootste in de Nederlandse rechtsgeschiedenis, sleept zich al meer dan drie jaar voort. Komende week houdt het OM het requisitoir. Dan geeft Justitie zijn visie op een reeks moorden (in de onderwereld) en zullen straffen worden geëist.
Het liquidatieproces draait onder meer rond zeven huurmoorden. Vijf van die moorden speelden zich af in het voorjaar van 1993. Zo werden destijds bij Ouderkerk aan de Amstel twee Joegoslaven vermoord en in brand gestoken. Van recenter datum zijn de moorden op kroegbaas Thomas van der Bijl (in 2006) en de omstreden zakenman Kees Houtman (in 2005). In de zaak speelt verder een reeks verdenkingen van voorbereidingen tot liquidaties.
Van de elf verdachten geldt vermeend huurmoordenaar Jesse R. als spilfiguur. Hij zou onder meer achter de moord op Kees Houtman en de twee Joegoslaven zitten. Hem hangt een levenslange celstraf boven het hoofd.
Een van de bekendste andere verdachten is Dino S., die contacten had met Willem Holleeder. Holleeder zelf, momenteel vrij man, wordt ook in verband gebracht met diverse liquidaties. Niet uitgesloten is dat hij in de toekomst alsnog wordt vervolgd.
Bijzonder in de zaak-Passage is dat het openbaar ministerie in zee is gegaan met een criminele kroongetuige, Peter la S. De man is uit de school geklapt over verschillende moorden. Peter la S. zegt dat hij zelf ook bloed aan zijn handen heeft. Samen met zijn vroegere kompaan Jesse R. zou hij in Amsterdam Kees Houtman hebben geliquideerd. In ruil voor zijn reeks belastende verklaringen heeft het OM Peter la S. beloofd de strafeis te halveren en hem –financieel– te helpen een anoniem bestaan op te bouwen.
Grote vraag is hoe betrouwbaar kroongetuige Peter la S. is. Speelt hij open kaart? Liegt de beroepscrimineel? Houdt hij feiten achter? Kleurt hij zaken in eigen voordeel in? Het openbaar ministerie bezweerde aan het begin van het proces dat de verklaringen van La S. niet voor zoete koek zijn geslikt. Daarentegen laten advocaten van verdachten geen middel onbenut om de kroongetuige af te schilderen als een onbetrouwbaar sujet en een fantast.
In de zaak rond de moord op Kees Houtman zijn er sterke aanwijzingen dat Peter la S. niet zomaar van alles uit zijn duim zuigt. Van belang is de kwestie rond het wapen waarmee Houtman zou zijn vermoord. La S. verklaarde dat hij na de moord een wapen in de Amstel heeft gegooid. Later vond de politie daar daadwerkelijk een wapen.
Onmiskenbaar is La S. een wispelturig man. De afgelopen tijd dreef de kroongetuige het OM meermalen tot wanhoop. Zo toonde hij zich zwaar ontevreden over de maatregelen die de overheid neemt om hem te beschermen en dreigde hij zijn deal met het OM te breken.
Voor het OM staat veel op het spel. Spannende vraag is in hoeverre de rechtbank waarde hecht aan de verklaringen van Peter la S. Veegt de rechter die van tafel, dan rijst de vraag of het OM het verstandig aan doet het op een akkoordje te gooien met een beroepscrimineel.
Feit is wel dat het OM in het Passageproces niet alleen leunt op Peter la S., maar meer ijzers in het vuur heeft. Zo lijkt er tegen Fred R., die de moord op kroegbaas Thomas van der Bijl zou hebben geregeld, hard bewijs te zijn. Verschillende mannen hebben verklaard dat Fred R. hen benaderde om Van der Bijl uit de weg te ruimen.
Vraag is of verklaringen kroongetuige Peter la S. standhouden