Wie maandagavond getuige is geweest van het eerste lijsttrekkersdebat dat het Christen-Democratisch Appèl organiseerde, moet in ieder geval de conclusie trekken dat het deze partij op dit moment aan een man of vrouw van statuur ontbreekt.

De zes kandidaten kruisten de degens in de Rotterdamse Laurenskerk. Maar het schermen leverde nauwelijks wapengekletter op. De toon bleef fatsoenlijk en beheerst. Grote verschillen in visie vielen er niet te ontdekken. Het was middelmatigheid troef. Kortom, niemand stak er met kop en schouders bovenuit.

Nu kan het nauwelijks een bezwaar worden genoemd dat de zes kandidaten vooral op een nette manier met elkaar wilden omgaan. Kennelijk namen ze de raad van partijcoryfee Hannie van Leeuwen ter harte, die er gisteren op aandrong dat de kandidaten in hun campagne respect tonen voor hun concurrenten.

Effectbejag en politiek pootje haken behoren niet bij het CDA. De straatvechtersmentaliteit is de partij vreemd. Het gaat de christendemocraten om de inhoud. En daar is niks mis mee.

Probleem is echter dat er juist op dat punt binnen die partij geen grote 
verschillen zijn. Over veel dingen is men het eens. Dan wordt het voeren van een debat ook moeilijk. De vraag is of een lijsttrekkersdebat, hoe eigentijds dat ook moge lijken, voor het CDA wel zo’n geschikt middel is om uit te maken wie de beste man 
of vrouw aan het roer is.

Het is opvallend dat bijna alle partijen –ook zij die normaal gesproken gewend zijn hun leider door middel van debatten te zoeken– op dit moment al hun man of vrouw hebben gevonden. Voor een partij als de PvdA komt dat omdat Samsom nog maar heel recent het stokje heeft overgenomen van Cohen. Voor veel andere partijen speelt ook mee dat zij in de huidige crisissituatie vooral ervaring en consistentie van belang vinden. Dat geeft de kiezer vertrouwen en duidelijkheid.

Bij het CDA heerst echter grote onzekerheid door de tegenvallende peilingen. Dat wordt nog eens versterkt omdat er onduidelijkheid is over de koers en vooral over het leiderschap. Zelfs een profiel waaraan de beoogde leider moet voldoen ontbreekt. De partij wil daarom de beste en meest inspirerende leider hebben. En die hopen ze via de debatten te vinden.

Het probleem van het CDA is dat zo’n grote man of vrouw er kennelijk niet uitspringt. Terwijl dat misschien juist wel het belangrijkst is op dit moment; iemand die rust, gezag en leiderschap in zich weet te verenigen. Dat behoeft niet eens de scherpste debater te zijn. Mannen als Drees, Zijlstra en Kok werden geen regeringsleider omdat ze in debatten zo gewiekst waren, maar vanwege hun solide optreden. Zij kwamen bijna automatisch bovendrijven; hun nominatie werd zonder discussie geregeld.

Ons land verkeert in een diepe crisis, zowel in politiek als in economisch opzicht. In dergelijke situaties speelde het CDA altijd een cruciale rol. Die dreigt het nu te verliezen. Vooral omdat een ”groot man” ontbreekt.