Ype Schaaf groeide op in de Jodenbuurt van Leeuwarden, waar zijn ouders een vishandel dreven. De holocaust ontnam hem niet alleen zijn Joodse vriendje Willem Velleman, maar ook zijn optimistische blik op de mens. „Mijn ouders hadden veel verwachting van de mens. Ik heb die niet. De laatste Joden uit onze buurt werden opgehaald, niet door SD’ers of Duitsers, maar door de Leeuwarder gemeentepolitie. Het waren geen NSB’ers, maar gewoon ambtenaren die hun plicht deden. Wat er tijdens de oorlog aan verschrikkelijke dingen is gebeurd, was geen kwestie van een klein groepje misdadigers. De mens is tot veel slechte dingen in staat.”

Na het behalen van zijn gymnasiumdiploma studeerde Schaaf theologie in Groningen. Om de studie te kunnen bekostigen, werd hij medewerker van de Regionale Omroep Noord. De studie viel hem zwaar. „Ik dacht dat je voor predikant werd opgeleid. Dat was niet zo. Je studeerde theologie. Dat betekende wetenschap bedrijven. Persoonlijke geloofsvragen kwamen niet aan de orde.” De theoloog Karl Barth betekende veel voor hem. „Ik zag dat hij de moderne cultuur serieus nam en tegelijk Christus helemaal in het centrum plaatste. Die invalshoek sprak mij aan.”

Na zijn studie werkte ds. Schaaf drie jaar voor de IKOR, de omroep van de kerken, het huidige IKON. „Als je ds. voor je naam hebt staan, kom je bij ongelovigen niet binnen. Dus als ik de ongelovigen wilde bereiken, moest ik geen dominee worden maar bij de radio blijven werken, want die staat in elke huiskamer.”

Tussen 1959 en 1963 werkte ds. Schaaf voor het Nederlands Bijbel Genootschap (NBG). „Ze belden me op met de vraag of ik in Kameroen een bijbelhuis wilde bouwen. Een zendingsroeping heb ik nooit gehad, maar ik heb lang nagedacht en veel adviezen gevraagd. Uiteindelijk had ik toch het gevoel dat ik het moest doen. Ik was de eerste zendeling die voor een Nederlandse, protestantse organisatie naar Afrika ging. Niet dat ik het besef had dat ik zending ging bedrijven. Ik ging naar een land waar 2 miljoen christenen waren, die groot gebrek aan Bijbels hadden. Die mensen hadden een Bijbel nodig in een taal die ze verstonden. Een bijbelhuis opzetten, de distributie op touw zetten en het vertaalwerk coördineren: dat leek me een zinnige bezigheid.”

In 1977 stapte ds. Schaaf over naar de journalistiek. Tot 1990 was hij hoofdredacteur van het Friesch Dagblad (FD). „Toen er een advertentie in de krant stond, zeiden m’n kinderen:,Nou, dáár maar heen”. Ik dacht dat ik die baan nooit zou krijgen en dat het anders binnen een jaar wel zou botsen. Uiteindelijk was ik niet in de christelijke wereld opgegroeid. Bovendien kwam ik uit de zending. Zendelingen zijn in alle kerken mensen met wie je moet oppassen, want die zijn te vrij.”

In die tijd bleef hij als dominee door het leven gaan. „Ik heb het bestuur van het FD gevraagd wat ze wilden: Ype Schaaf, meneer Schaaf, ds. Schaaf. Ze zeiden: U staat bekend als ds. Ype Schaaf. Laten we dat zo maar houden. Dat kon.”

Van 1992 tot 2001 verzorgde ds. Schaaf de eindredactie van Wereld en Zending, het oecumenisch tijdschrift voor missiologie. Ds. Schaaf heeft veel over zending en bijbelverspreiding geschreven. Tot zijn publicaties behoren ”Hij ging zijn weg met blijdschap” (1990), over de geschiedenis en de rol van de Bijbel in Afrika, ”De Afrikaanse weg van Jezus” (1996) en ”Verteren op eigen wijze” (2001). Hij werkte ook mee aan de bundel ”In eigen teology?” (Een eigen theologie?), het eerste theologische werk in het Fries. Daarin wordt de vraag gesteld of het mogelijk is naar Afrikaans voorbeeld een eigen Friese theologie te ontwerpen.

Ds. Schaaf legde zijn turbulente leven vast in ”De blanke is gek”. Het NBG benoemde hem tot lid van verdienste. Hij dankte die onderscheiding aan zijn verdiensten als „ambassadeur van het nationale en internationale bijbelverspreidingswerk.”