Egypte als dreiging voor Israël
Sinds vorig jaar oktober, toen het Internationaal Atoomenergie Agentschap met een vernietigend rapport over het Iraanse atoomprogramma kwam, wordt druk gespeculeerd over een mogelijke Israëlische aanval op Iran. De acute dreiging voor de Joodse staat zou echter wel eens dichter bij huis kunnen liggen. In Egypte, bijvoorbeeld.
Na de revolutie die zich begin vorig jaar in Egypte voltrok en die tot het vertrek van president Mubarak leidde, buitelden de analyses over elkaar heen. Is deze omwenteling nu wel of niet gunstig voor Israël? Staat het vredesverdrag tussen Caïro en Jeruzalem met de politieke opkomst van de islamistische moslimbroederschap op losse schroeven?
Over het algemeen waren analisten somber gestemd. Met het opstappen van Mubarak verdween een decennialange stabiele factor van het toneel. Als veiligheidsexperts iets vervelend vinden, is het wel het wegvallen van vaste verbanden. Tel daarbij op de verkiezingswinst van radicale moslims, en de vrees voor verslechtering van de betrekkingen met Israël en zijn zuiderbuur was compleet.
Die angst is de afgelopen dagen alleen maar versterkt. Vorige week zette Egypte eenzijdig de gasleveranties aan Israël stop – een moeizaam bevochten onderdeel van de vredesovereenkomst uit 1979. Officieel heet het dat Jeruzalem zijn rekeningen niet tijdig betaalt. Maar in feite vormt de maatregel een eerste stap om de Camp Davidakkoorden om zeep te helpen.
Het staken van de gasleveranties is niet het enige wat Israël zorgen baart. De toenemende aanwezigheid van radicale terreurgroepen als al-Qaida en Hamas in de Sinaïwoestijn bezorgt Jeruzalem eveneens de nodige hoofdbrekens. Vorige week nog deed Israël een dringende oproep aan Israëliërs om de Sinaï direct te verlaten in verband met een acute terreurdreiging.
De Israëlische legertop heeft de afgelopen tijd niet voor niets de troepen aan de grens met Egypte aanzienlijk versterkt. Diverse topofficieren waarschuwden vorige week dat een oorlog met het buurland zeker niet denkbeeldig is.
Aan Egyptische kant blijft het intussen ook niet stil. De moslimbroederschap, die na eerdere winst bij de parlementsverkiezingen ook volgende maand het presidentschap in de wacht hoopt te slepen, heeft al openlijk opgeroepen tot een „wijziging” van het vredesakkoord tussen beide landen. Zelfs de als gematigd te boek staande presidentskandidaat Amr Musa, voormalig secretaris-generaal van de Arabische Liga, heeft gezegd dat hij Israël als „vijand” beschouwt.
Dat Israël Egypte militair gezien de baas is, lijdt geen twijfel. Toch moet de kracht van de Egyptische strijdkrachten zeker niet worden onderschat – het geldt als het sterkste leger in de Arabische wereld.
Bovendien heeft Israël al met diverse andere dreigingen te maken. De radicale Hamas in de Gazastrook en de Hezbollahbeweging in Libanon hebben in totaal zo’n 200.000 raketten in hun arsenaal die Israël kunnen treffen. Daar komen de mogelijke nucleaire dreiging van Iran en de onzekerheid over de situatie in Syrië nog eens bij.
De recente gebeurtenissen in Egypte vormen het zoveelste bewijs dat de zogenaamde Arabische lente lang niet zo positief uitpakt als sommige optimisten willen doen vermoeden. En al helemaal niet voor Israël.
Tot nu toe hebben de omwentelingen in de Arabische wereld alleen maar tot de (verdere) opkomst van de politieke islam geleid, een ontwikkeling die het creëren van een deugdelijke rechtsstaat en democratische vrijheden niet bepaald ten goede komt. En, nogmaals: op respect voor het bestaansrecht van een Joodse staat in het Midden-Oosten hebben we islamistische groeperingen ook nog niet kunnen betrappen.
Dat geeft weinig reden tot optimisme in Jeruzalem. De enige stabiele factor aan de landsgrenzen is momenteel nog Jordanië. Voor zolang het duurt, want ook daar gist het.
Reageren? buza@rd.nl
