Dat betoogde mr. Peter A. de Lange zaterdag in Nieuwegein tijdens de jaarvergadering van de Vereniging voor Kerkrentmeesterlijk Beheer (VKB) in de Protestantse Kerk in Nederland.

De Lange, voorzitter van de VKB, constateerde een weinig samenhangend beeld van het kerkelijk beheer met vele kleine fragmenten. „Fragmenten die soms met elkaar in strijd lijken, maar tegelijk als natuurkundige deeltjes rustig naast elkaar kunnen bestaan. Zo is het afstoten en herbestemmen van kerkgebouwen niet alleen een gevolg van krimp, maar past die ontwikkeling ook in een beeld van verandering, van transformatie, en ook in een veranderende visie op het belang en de betekenis van een kerkgebouw.”

Hoewel Nederland in hoog tempo ontkerkelijkt, breiden evangelische en orthodox-christelijke gemeenten uit en investeren de komende twee jaar voor ruim 150 miljoen euro in vijftig nieuwe kerken. Het duurste nieuwbouwproject is van de evangelische Levende Steengemeente in Spijkenisse. Voor 11 miljoen euro moet dit jaar een theater annex evangeliecentrum verrijzen, met 2000 zitplaatsen. Het duurste orgel –1 miljoen euro– komt in de hersteld hervormde kerk in Lunteren. „Het kan ook anders: de 380 leden van de hersteld hervormde kerk in Achterberg nemen de bouw van hun nieuwe kerk zelf ter hand.”

De Lange noemde verschillende ontwikkelingen, zoals opschaling naar grote (mega)kerken, 
of juist het tegenovergestelde: kleinschaligheid (huisgemeenten, kringen, celgroepen). Kerkrentmeesters vormen een geloofsnetwerk, omdat Christus het fundament van de kerk is, maar dat neemt het belang van een sociaal of kennisnetwerk niet weg. „De kerk is van onschatbare waarde, maar vaak niet meer te betalen. Dat moet dus anders.”

In deze tijd komt het toenemende belang van het interactieve medianetwerk bij. Er is volgens De Lange niet alleen noodzaak van ontmoeting, maar ook van het communiceren via digitale kanalen. „Oud en nieuw sluiten elkaar niet uit, maar gaan hand in hand. De kerkrentmeester loopt voorop in innovaties en kiest voor duurzaamheid en het aangaan, onderhouden en behouden van relaties en verbanden. Dat is nog eens wat anders dan het onjuiste conservatieve beeld van een nukkige grijsaard die op de centen past.”

De huidige cultuur heeft het individualisme hoog in het vaandel staan, maar dat betekent niet dat de mens geen gidsen nodig heeft, integendeel. Keuzevrijheid wordt soms keuzestress en keuzedwang, waarbij veel verantwoordelijkheid komt te liggen bij het individu. Individualisme sluit solidariteit en aansluiting bij een organisatie allerminst uit. „Organisatievormen zullen wel vaker dan vroeger licht en tijdelijk van karakter zijn. Maar dat past prima binnen een VKB die als een verdeeldoos tijdelijke en permanente verbindingen kan leggen.”

Aanvulling 27-4-2012

Anders dan mr. Peter A. de Lange, voorzitter van de Vereniging voor Kerkrentmeesterlijk Beheer in de Protestantse Kerk in Nederland, opmerkte, krijgt de hersteld hervormde gemeente in Lunteren geen orgel van 1 miljoen euro. Dat heeft president-kerkvoogd J. C. Heij laten weten. „Er is zelfs nog geen orgel gekocht, we hebben alleen wat offertes opgevraagd.”