Dat blijkt uit het boek ”Evangelical Theology in Transition”, dat volgende week verschijnt onder de paraplu van het in 2003 opgerichte Center of Evangelical and Reformation Theology (CERT). Van een verschijnsel in de sociale en kerkelijke marge is de evangelische beweging een factor van betekenis geworden, concludeert de inleiding van het boek. Dat heeft niet alleen invloed gehad op de evangelischen, maar ook op hun omgeving, het bredere protestantisme in Nederland.

Het boek is een poging van het CERT om in kaart te brengen wat de evangelische identiteit eigenlijk inhoudt, zegt dr. A. W. Zwiep, die samen met prof. dr. C. van der Kooi, dr. E. van Staalduine-Sulman de redactie over het boek voerde. Dat bleek nog niet zo gemakkelijk te zijn. Zwiep: „Het is onmogelijk om een checklist op te stellen om te bepalen wat wel of niet evangelisch is.”

Theologisch gezien kent evangelisch Nederland een enorme breedte, die Zwiep aanduidt als „Arminius en Gomarus onder één dak.” Daar komt nog bij dat evangelischen geen dogmatische inslag hebben. „Wat evangelischen bindt, is niet de leer, maar een bepaalde praktijk of manier van in het leven staan.”

Volgens Zwiep, die aan de VU Nieuwe Testament en hermeneutiek doceert, komen uit het boek drie belangrijke veranderingen in evangelisch Nederland naar voren. Als eerste noemt hij dat evangelischen zich niet meer afzetten tegen de academische theologie en grote kerken. Het Evangelische Werkverband heeft zich een plaats verworven in de Protestantse Kerk in Nederland en Bijbelscholen die opgericht zijn als reactie op de „grote vrijzinnigheid” werken nu samen met universiteiten. Zwiep: “Het CERT is daarvan een typerend voorbeeld.”

Ook op maatschappelijk gebied zijn evangelischen veranderd. Veertig jaar geleden waren ze vooral huiverig voor politiek. Nu zijn evangelischen volop actief binnen een waaier van politieke partijen. Zwiep: „Ook binnen SP vind je wat wij ”evangelische bevlogenheid” noemen.”

De derde grote verandering heeft zich voltrokken op kerkelijk gebied. Het klassieke beeld van ”de evangelische gemeente” bestaat niet meer. De scribenten in ”Evangelical Theology in Transition” signaleren een aantal tegenstrijdige tendensen. „Aan de ene kant vinden evangelischen aansluiting binnen de grotere kerken”, aldus Zwiep. „Maar er bestaat ook de neiging om zich op te sluiten in allerlei aparte groepen en gemeenten die autonoom zijn en weinig met ambten te maken willen hebben. En heb je ook nog anti-instutionele groeperingen, zoals de emerging church. Zij zetten niet alle vormen opzij, maar bij hen is wel alles mogelijk.”

Ter gelegenheid van de publicatie van het boek vindt op woensdag 25 april een (Nederlandstalig) symposium plaats aan de Vrije Universiteit. Stephen Gunter van Duke Divinity School te Durham (VS), Patrick Nullens van de Evangelische Theologische Faculteit te Leuven en Miranda Klaver, postdoc onderzoeker aan de VU, geven er een reactie op het boek. Aan het boek hebben naast de drie redacteuren nog zeven andere scribenten meegewerkt: dr. H. A. Bakker, dr. M. J. Aalders, prof. dr. A. L. Th. de Bruijne, prof. dr. S. Paas, dr. R. Erwich, prof. dr. B. J. G. Reitsma en prof. dr. A. Vos.