Sinds Adam zijn wij allen niet meer dan armetierige zondaren. Wij zijn niet beter dan andersdenkenden. Als wij al beter weten, is dat genade. Pure gratie en geen prestatie. Waar dit wordt beleefd, ontstaat mildheid over anderen. „In hun beste vertegenwoordigers vertonen zij een innigheid en wijdheid van het hart, een brede, alles omsluitende mildheid, waar men niet zonder ontroering naar kan kijken”, schreef dr. A. A. van Ruler op bijna poëtische wijze. Veel gereformeerd goud is door ons verdonkeremaand, maar in wezen is het gereformeerde de uiterste en schoonste toespitsing van het katholieke.

Er gaapt een diepe kloof tussen het christelijk geloof en alle andere levensbeschouwingen. In of buiten Christus is een verschil tussen hemel en hel. Die scheidslijn kan niet scherp genoeg worden getekend. Maar daarmee splitsen we de samenleving niet in een christelijk en een niet-christelijk deel. Laat staan dat we daarmee een deel van de samenleving afschrijven. Dit heeft ook te maken met die oude gereformeerde notie dat we de zonde moeten haten, maar de zondaar liefhebben. Bekommerd om de eigen zaligheid, maar ook om die van een ander.

Ik ben ervan overtuigd dat juist dit besef in een multiculturele en multireligieuze samenleving goede diensten kan bewijzen. Ook in politiek opzicht. Als het erop aankomt, zal een oud gereformeerd politicus meer geduld betrachten ten opzichte van andersdenkenden dan seculiere scherpslijpers van D66 of GroenLinks. Hij weet immers dat uiteindelijk alleen God een mens kan bekeren. Hij belijdt dat hij van zichzelf geen haar beter is. Hij kent zijn eigen hart als een donker ding en erkent dat hij medeschuldig is aan het verval in de samenleving.

Een bevindelijk gereformeerd politicus zal in het publieke domein geen gelijk­berechtiging van alle levensovertuigingen voorstaan, maar hij behandelt niemand als tweederangsburger. Of deze nu atheïst, moslim of ietsist is. Wij zijn allemaal van dezelfde komaf en niemand van ons is van goede familie.

Zo legt zich rond die soms wat geharnaste en hoekige bevindelijk gereformeerde opvattingen een stille simpelheid en ootmoed, een diepe gelatenheid en vrede, maar ook ruimhartigheid en mildheid. Wij weten immers uit eigen ervaring uit hoe grote verlorenheid wij zijn gered. Dat stempelt onze houding tegenover andersdenkenden.

Ik weet wel dat ik nu te rooskleurig spreek over onze gezindte. Die mildheid en ruimhartigheid zijn soms ver te zoeken. En de manier waarop tegen andersdenkenden wordt aangekeken, is niet altijd liefdevol. Het bederf van het beste is het slechtste. Maar geregeld kom je nog van die verrassende pareltjes tegen. Mensen die eerlijk zijn geworden tegenover God. Hun liefde is te groot voor deze aarde en mensen als zij kunnen vaak in de wereld niet lang leven. Zij lijken te goed voor deze wereld, al zullen ze dat zelf heftig weerspreken.

Misschien heb ik de bevindelijk gereformeerden te rooskleurig beschreven. Laat dan dit stukje een aansporing zijn om opnieuw ernst te maken met die genoemde Bijbelse deugden. We kunnen er toch geen vrede mee hebben dat de publieke opinie allerlei spookbeelden op het netvlies krijgt als ze denkt aan politieke invloed van de bevindelijk gereformeerden?

Mensen mogen afknappen op de radicale boodschap van het Evangelie, maar niet op liefdeloos optreden van ons. Al worden wij door allen verguisd, wij houden toch van allen. In navolging van Christus, Die ons liefhad toen wij Hem doodmartelden aan een hout. „Vader, vergeef het hun, want zij weten niet wat zij doen”, bad Jezus aan het kruis. De onwetendheid van ongelovigen moet ons bewegen tot mildheid. Zó is het bevindelijk gereformeerde leven de mooiste levensvorm rondom het kruis.

De auteur is beleidsmedewerker voor de SGP-fractie in de Tweede Kamer. Reageren? gedachtegoed@refdag.nl