Commentaar: Hulp aan verre naaste mag geen sluitpost worden
De tussenformatie in het Catshuis gaat dinsdag alweer zijn zesde week in. En ook deze week zal de burger nog geen duidelijkheid brengen. Als de onderhandelaars van VVD, CDA en PVV er de komende dagen al uitkomen, dan nog geldt dat het CPB het akkoord nog zal moeten doorrekenen; een exercitie die al snel vijf dagen in beslag neemt.
Ondertussen stijgt de spanning. Gaan de drie partijen eruitkomen? Wat zullen de gevolgen zijn voor onze portemonnee? Hoeveel snijden de drie in ontwikkelingssamenwerking?
Dát er op hulpverlening aan de verre naaste gekort gaat worden, staat vast. Wilders’ PVV heeft zich op dit punt zo diep ingegraven, dat het ongemoeid laten van deze begrotingspost een allang gepasseerd station is. Maar hoeveel en hoe er op ontwikkelingssamenwerking bezuinigd gaat worden, blijft een spannende vraag.
Spannend om te beginnen voor de Nederlandse politieke verhoudingen. Hoe gaan de twee dissidenten in het CDA, de Kamerleden Koppejan en Ferrier, zich opstellen? Hoe gaat de brede CDA-achterban reageren? En hoeveel verzet pleegt de tweekoppige SGP-fractie, die immers bij monde van partijleider Van der Staaij al eens heeft laten weten dat zij geen voorstander is van korten op ontwikkelingssamenwerking?
Toch zou die spanning ook wel eens in een anticlimax kunnen eindigen. Politici zijn er gewoonlijk uitermate goed in om rond gevoelige thema’s uitwegen te vinden die elke partij een argument verschaffen om de eigen achterban tevreden te stellen.
Het feit dat vorige week naar buiten kwam dat de onderhandelaars nadenken over een korting van een miljard euro, kan straks bijvoorbeeld door beide kampen worden benut. Stel dat er in werkelijkheid een iets lagere korting uitrolt. Dan kan het CDA tegen zijn achterban zeggen: Gelukkig hebben we de schade beperkt kunnen houden. De PVV kan roepen: Het is minder dan we wilden, maar het is toch een fors bedrag geworden.
Spannend is de uiteindelijke uit- komst in de tweede plaats, en vooral, voor de mensen die het betreft. Nee, die arme sloebers in ontwikkelingslanden zitten niet op het puntje van hun stoel om de ontwikkelingen in het Catshuis te volgen. Ze heb- ben waarschijnlijk geen stoel, en van het Catshuis hebben ze nooit gehoord. Maar het resultaat van wat tussen VVD, CDA en PVV wordt afgesproken, raakt hen wel degelijk.
Voor hen valt te hopen en te bidden dat de schade nog enigszins beperkt blijft. Want met al ons gepraat over ontwikkelingsgeld dat niet op de plaats van bestemming komt of over de enorme overheadkosten die eraan verbonden zijn, moeten we oppassen dat we als rijke westerlingen niet te gemakkelijk naar onszelf toe redeneren. Wordt het geld niet efficiënt besteed? Laten we dát probleem dan aanpakken. En niet, onder de dekmantel van een brede generalisatie („Ontwikkelingsgeld wordt toch grotendeels verknoeid”), de verre naaste in de kou laten staan.
Ontwikkelingssamenwerking mag, als gevolg van de economische crisis én een steeds sterker wordende ieder-voor-zichmentaliteit, geen sluitpost worden.