Commentaar: Nergens veilig voor “eenzame wolf”
Een man heeft dagenlang de inwoners van de Franse stad Toulouse in zijn greep gehouden. Verdacht van terroristische aanslagen die in totaal zeven mensenlevens kostte, wist hij zich te verschansen in een woning waar de Franse politie een kordon om had gelegd. Een zenuwslopende, psychologische oorlogsvoering volgde.
Opnieuw is met de dramatische gebeurtenissen in Frankrijk duidelijk geworden hoe kwetsbaar onze samenleving is. Terroristen kunnen onverwacht overal toeslaan.
De aanslagen van 11 september 2001 maakten duidelijk dat er voor extremisten geen specifieke frontgebieden bestaan. Zij kiezen op allerlei plaatsen hun doelwitten uit. Dat was de eerste grote verandering. Voorheen waren er duidelijk machtsblokken en de geografische grenzen daartussen waren ook de politieke spanningslijnen. Met de terreuraanslagen van 2001 in de Verenigde Staten en in de volgende jaren onder andere in Engeland en Spanje werd helder dat de hele wereld strijdgebied was geworden.
De tweede verandering betrof niet de plek maar de organisatie van de terreuraanvallen. De aanslagen in New York, Washington, Londen en Madrid waren het werk van groepen fanatici die veelal banden met al-Qaida onderhielden. De aanslagen in Toulouse zijn het werk van één man. Zijn moorddadigheid toont treffende gelijkenissen met die van Arid Uka, die een goed jaar geleden op de luchthaven van Frankfurt twee Amerikaanse soldaten doodschoot. Beide mannen handelen uit wraakgevoelens jegens het Westen en zijn gevoed door geradicaliseerde islamitische ideeën.
Juist deze geïsoleerde terroristen, eenzame wolven genoemd, zijn voor inlichtingendiensten heel moeilijk te traceren. Ze gaan vaak op in de anonimiteit en slaan soms toe voordat de geheime dienst maar iets van hen op het spoor is gekomen.
Dat laatste geldt vooral voor jongeren die min of meer zelfstandig radicaliseren. Er is een groep moslims die vanuit Europa naar het Midden-Oosten of Pakistan reist om daar getraind te worden. Na hun opleiding tot terrorist gaan ze als reizende jihadisten terug naar Europa, om daar in hun eentje toe te slaan wanneer ze kansen zien.
Deze potentiële terroristen zijn nog gemakkelijker te vinden dan de volstrekte eenlingen zonder training. Mede doordat extremistische moslimideeën en adviezen voor het plegen van aanslagen via internet verspreid worden, komen jongeren op de gedachte om, zonder samenwerking met of hulp van anderen, hun bijdrage te leveren in de strijd tegen het geperverteerde Westen. De eerder genoemde aanslag is Frankfurt is daar een voorbeeld van. Uka was de geheime dienst nooit opgevallen als iemand die wel eens een aanslag zou kunnen plegen.
Zowel door het onberekenbare optreden van al-Qaida (dat soms achteraf aanslagen opeist waar het vooraf geen weet van heeft) als door het opereren van de eenzame wolven is de wereld een stuk onveiliger geworden. Waakzaamheid is geboden. Waarschuwingen moeten serieus genomen worden, ook als de meeste achteraf voor niets lijken te zijn geweest. Nergens is meer volledige veiligheid gegarandeerd.
