Fotoverbod
De rechter in Den Haag was gisteren nauwelijks uitgesproken, of een aantal fotografen en cameralieden stond bij villa De Eikenhorst in Wassenaar om een glimp van het kroonprinselijk paar op de gevoelige plaat vast te leggen. De rechtbank oordeelde dat het fotoverbod rond de woning van prins Willem-Alexander en prinses Máxima een te ingrijpend middel is om de persoonlijke levenssfeer van het echtpaar te beschermen.
De journalistiek heeft met grote instemming kennisgenomen van het vonnis. Vanuit die hoek was ook het kort geding tegen de gemeente Wassenaar aangespannen. De pers beschouwt het verbod als een ontoelaatbare beperking van het recht op vrije meningsuiting, waartoe ook het recht op vrije nieuwsgaring gerekend wordt. De rechtbank heeft deze redenering gevolgd. Zij acht vrije nieuwsgaring van essentieel belang voor de democratische samenleving. Een fotoverbod rond de villa van de kroonprins en zijn vrouw staat volgens de rechter daarmee op gespannen voet.
Met dit vonnis lijdt in ieder geval de gemeente Wassenaar gezichtsverlies. De indruk bestaat dat ze vooraf onvoldoende heeft nagegaan of een fotoverbod zinvol en juridisch haalbaar is. Direct nadat de raad besloten had dat camera’s rond De Eikenhorst taboe waren, kwam er al veel kritiek. Zo bleek dat het niet alleen voor journalisten en andere nieuwsgierigen verboden was om te fotograferen, maar ook zouden de prins en zijn familie -bij strikte toepassing van het verbod- geen plaatjes mogen schieten. Het was verstandiger geweest als Wassenaar de consequenties van zijn maatregel verder had doordacht. Vooral omdat men algemeen aanneemt dat de maatregel vooraf is besproken met de koninklijke familie. Als dat inderdaad zo is, is de uitkomst van het kort geding ook voor het kroonprinselijk paar een nederlaag.
De koninklijke familie heeft de laatste jaren meer dan voorheen laten blijken genoeg te hebben van het brutale gedrag van journalisten. Prins Claus dwong bijvoorbeeld verschillende malen rectificatie van roddelverhalen af. In dat kader valt het verzoek van het Koninklijk Huis aan de gemeente Wassenaar te plaatsen om de privacy van de koninklijke familie te beschermen.
Feit is dat de leden van het Koninklijk Huis zogenoemde publieke figuren zijn, die er mee moeten rekenen dat zij in de schijnwerpers staan wanneer zij zich in het openbaar vertonen. Maar dat neemt niet weg dat zij recht hebben op privacy. Dat geeft de pers weliswaar toe, maar door het optreden van met name de roddelpers wordt die ruimte voor een privé-leven steeds verder ingeperkt. Het gedrag van paparazzi rondom het dodelijk ongeluk dat prinses Diana overkwam, liet zien dat sommige journalisten zich door geen enkele regel van betamelijkheid laten weerhouden. Recent trad het blad Privé alle regels van fatsoen met voeten door clandestien De Eikenhorst te bezoeken om foto´s te maken van het interieur van de villa.
Dat de koninklijke familie nadrukkelijker dan voorheen vraagt om maatregelen die de privacy waarborgen, is met name te wijten aan die journalisten voor wie de beroepsmatige nieuwsgierigheid omslaat in ontoelaatbare brutaliteit. Het gaat duidelijk te ver om dat laatste te verdedigen met een beroep op het recht op vrije nieuwsgaring.
Natuurlijk is het in het belang van de democratie en ook in het belang van het Koninklijk Huis dat de pers op adequate wijze aan nieuwsgaring kan doen. Maar dat heeft wel grenzen. Dat beseft iedereen. Waarom is er anders nog nooit een journalist een proces begonnen tegen de aanwezigheid van de duizenden blauwe bordjes die de toegang tot een bepaald terrein verbieden. Die zijn algemeen geaccepteerd. Waarom maken serieuze persorganisaties dan wel een kwestie van een fotoverbod? Het lijkt erop dat zij zich hebben laten spannen voor het karretje van persmuskieten die zij anders ook niet serieus nemen.