Het Reformatorisch Dagblad deed onlangs verslag van een lezing van dr. Bart Jan Spruyt, gehouden te ’s-Hertogenbosch (RD 27-2). Spruyt refereerde in het Brabantse onder meer aan de katholiserende tendens in het denken van ds. Doornenbal.

Inderdaad waren er katholiserende trekken in het denken van de Oenense predikant. Daar is niks mis mee. Immers, elke rechtgeaarde, ook gereformeerde, protestant zal katholiek willen zijn. De Reformatie heeft het kerk-zijn niet opnieuw willen uitvinden, maar enkel het roomse willen loslaten. Het wilde terugvallen op het katholieke zoals dat in de oude kerk in lijn met de leer der apostelen heeft gefunctioneerd.

De vraag is of mogelijke kritiek van Doornenbal op te ver doorgevoerd reformeren hier relevant is. Van meer belang is de wortel van waaruit bij Doornenbal alles voortsproot.

Fontein

Als Doornenbal grote liefde toonde voor bijvoorbeeld het geloofsleven van Thérèse de Lisieux, lag de kern daarvan bij het gegeven dat zij gaandeweg alles buiten Christus steeds meer ging verliezen, zodat ze Hem alleen overhield als enige grond van haar heil. Daar, bij deze hartslag van het geloof, moeten we de bron van alle katholiserend denken bij Doornenbal zoeken.

Vanuit deze bron levend, gevoed door het levende water van Jezus als Fontein des heils, had Doornenbal een ruim hart voor de kerk der eeuwen. In dat hart omsloot hij maar al te graag ieder bij wie hij maar even oprechte liefde tot Jezus bespeurde. Vanuit die bron levend, kende hij ook de pijn over alle kerkelijke verdeeldheid en verscheurdheid, ook naar de Rooms-Katholieke Kerk toe.

Ongetwijfeld zal daarbij hebben meegespeeld dat de eerste insteek van de Reformatie is geweest om de kerk van Rome te reformeren. Een insteek die nog steeds als opdracht geldt voor iedereen die van harte de Reformatie is toegedaan.

Verder geldt dat ds. Doornenbal een sterk eschatologisch verlangen kende naar de volheid van het heil voor heel de aarde kende.

Bruidsmystiek

Naar mijn persoonlijk gevoelen kan er geen millimeter verdenking richting Doornenbal gaan als zou hij terug hebben gewild naar de Rooms-Katholieke Kerk. Als er één is geweest die in zijn preken en in heel zijn ambtelijke arbeid elke vorm van semipelagiaans denken heeft afgesneden, dan was dat Doornenbal.

Hoezeer hij in alles het grote belang van goede werken ook leerde en zelf voorleefde, elke vorm van steunen op goede werken als houvast voor zalig worden, trachtte hij voortdurend met wortel en tak uit te roeien. Want het is Jezus alleen Die we over dienen te houden. Wat we meer hebben, dienen we te verliezen want we kunnen er niet mee voor God bestaan. Hoe meer wij dan ook alles buiten Jezus gaat kwijtraken, des te meer gaan we alles in Hem vinden en wordt Hij ons dierbaar als zielenvriend.

Vandaar dat Doornenbal weergaloos mooi kon preken over de bruidsmystiek van Hooglied, waar hij Christus getekend vond als zijn Liefste.

De auteur is hervormd emerituspredikant.