De Coopsupermarkt in het Arnhemse winkelcentrum Presikhaaf deed vorige week een oproep aan klanten om meegenomen boodschappenkarretjes terug te brengen. Volgens de bedrijfsleider verdwenen er in een jaar tijd ruim honderd winkelwagentjes, meer dan de helft van zijn totale voorraad. Het verlies van de karretjes kostte de winkel 30.000 euro.

De Arnhemse supermarkt is geen uitzondering. „Naar schatting verdwijnen er jaarlijks zo’n 20.000 winkelwagentjes”, zegt Miranda Boer van het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL).

Zwervers gebruiken ze nogal eens als vervoermiddel voor hun eigendommen of verkopen ze voor een luttel bedrag door aan ijzerhandelaren. De meeste boodschappenkarretjes worden echter uit gemakzucht niet teruggebracht, stelt Boer. Ze belanden na gebruik in de sloot, blijven ergens in een plantsoen staan of komen in achtertuinen terecht. „En er zijn natuurlijk veel mensen die het gewoon handig vinden om hun karretje mee naar huis te nemen. Zij gebruiken het de volgende dag weer als ze boodschappen gaan doen.”

Inge Visser komt in de buurt van haar studentenhuis in Amsterdam-Zuidoost regelmatig verlaten winkelwagentjes tegen. „Er staan hier vaak IKEA-karretjes. Die worden dan gebruikt bij het verhuizen of om de houtskool voor de barbecue mee te verslepen.”

Anja (25) woont in een appartementencomplex in Barneveld en weet uit ervaring hoe praktisch een winkelwagentje in je eigen achtertuin kan zijn. „Ik heb hem zelf niet meegenomen, maar nu hij er eenmaal staat, gebruik ik hem wel als het nodig is. Het is bijvoorbeeld heel handig om spullen in te vervoeren, omdat mijn schuur 100 meter lopen is. En soms breng ik mijn vuilnis ermee naar de container. Die staat ook niet in mijn achtertuin en ik kan niet zo veel tillen.”

Het winkelwagentje wordt echter niet alleen als vervoermiddel ingezet, weet Boer. „Ze zijn ook te gebruiken als konijnenhok. En studenten maken er soms een barbecue van, of zetten het wagentje vol met vuile vaat in de badkamer. Na een paar keer douchen is het wel weer schoon.”

Dat is origineel bedacht, maar het is natuurlijk niet de bedoeling, zegt Boer van het CBL. „De verdwijnende karretjes vormen jaarlijks een flinke schadepost voor supermarkten. Veel mensen beseffen niet dat een winkelwagentje zo’n 300 euro per stuk kost.”

In de afgelopen jaren hebben verschillende supermarkten maatregelen genomen om het meenemen van boodschappenkarretjes lastiger te maken. Zo zijn er systemen ontwikkeld waardoor de wielen van een winkelwagen op slot schieten zodra ze ondergrondse sensoren passeren.

Toch heeft Boer de indruk dat het blokkeringssysteem niet op grote schaal worden gebruikt. „Het werkt wel, maar voor veel winkels is zo’n systeem een te grote investering.” Het CBL dringt er daarom op aan dat gemeenten in de plaatselijke verordening een verbod opnemen op het meenemen van winkelwagentjes, zodat de politie overtreders kan bekeuren.

Inwoners van plaatsen als Alkmaar, Alphen aan den Rijn, Dordrecht en Utrecht riskeren nu al een boete als ze zich met hun karretje buiten het winkelgebied begeven. De gemeente Ede kondigde vorige maand aan dat ze binnenkort ook met een verbod komt, om „verrommeling van het straatbeeld” tegen te gaan. „Maar dan nog moeten supermarkten maar afwachten hoe streng de gemeente erop toeziet dat de regels ook echt nageleefd worden”, zegt Boer.

De praktijk heeft uitgewezen dat zelfs de aankondiging van een verbod mensen al tot bezinning kan brengen. „De supermarkten in Alkmaar hebben destijds de nieuwe maatregelen met posters duidelijk aangekondigd”, zo verklaart Boer. „Mensen kwamen toen uit angst voor een boete winkelwagentjes terugbrengen die ze al jaren geleden mee naar huis genomen hadden.”