„Huwelijk christen en moslim kan niet functioneren”
HESSEN-NASSAU – De Evangelische Kerk in het Duitse Hessen-Nassau heeft onlangs een handreiking uitgegeven voor christelijk-islamitische paren. In conservatieve kring wordt uiterst kritisch gereageerd.
Een christelijk-islamitisch paar wil zijn huwelijk graag kerkelijk laten bevestigen. Hoe moeten ambtsdragers hiermee omgaan? De Evangelische (protestantse) Kerk in Hessen-Nassau heeft voor zulke gevallen een handreiking gepubliceerd. Deze telt tachtig pagina’s en draagt de titel ”Looft en prijst, alle volken! Religieuze vieringen met mensen van het islamitische geloof”. De brochure is uitgegeven door het Oecumenisch Centrum in Frankfurt. Een projectgroep onder leiding van de theologe ds. Susanna Faust Kallenberg heeft vier jaar aan het document gewerkt.
De brochure bevat tips voor liederen en gedichten, islamitische en christelijke gebeden, teksten uit de Bijbel en de Koran en formuleringen voor de trouwbelofte en de zegen. Ook krijgen gemengde paren het advies een imam bij de dienst te betrekken. Verder staan er theologische uitspraken in over de gemeenschappelijke viering van christenen en moslims. Zo schrijft theoloog prof. Reinhold Bernhardt uit het Zwitserse Basel: „Het Bijbelse begrip van het huwelijk vereist niet per se dat beide partners christen zijn. Het Nieuwe Testament laat zien dat men in de vroegchristelijke gemeente vertrouwd is geweest met een huwelijk tussen een christen en een niet-christen. Ook een gemeenschappelijk gebed is mogelijk.”
Over de vraag of christenen en moslims tot dezelfde God bidden, schrijft Bernhardt: „Er is slechts de ene God, en deze God is de God van de héle kosmos, Die de geschiedenis met Zijn Geest doordringt en daarmee ook de aanhangers van alle godsdiensten vertegenwoordigt.”
Bezwaren van christenen en moslims die dit anders zien, moeten serieus genomen worden, aldus Bernhardt. Toch denkt hij dat de vrijheid van het christelijk geloof speelruimte biedt: „Het kan een uiting van deze vrijheid zijn om de God, zoals Hij Zich in Christus heeft geopenbaard, met de woorden van een andere traditie te loven.”
Dat deze overtuiging niet door iedereen wordt gedeeld, weet ook Detlev Knoche, leider van het Oecumenisch Centrum. De brochure is dan ook „geen theologisch verplichtende positiebepaling”, schrijft hij in het voorwoord. Het stuk beoogt een aanzet te geven voor verdere discussie. Intussen maakt de brochure duidelijk dat in de Evangelische Kerk van Hessen-Nassau al christelijk-islamitische huwelijken worden bevestigd.
Theologische nonsens
In conservatieve kringen wordt de publicatie van het Oecumenisch Centrum scherp bekritiseerd. De islamexpert Albrecht Hauser spreekt van „theologische nonsens.” Aan verschillen tussen christendom en islam kan niet simpelweg voorbij worden gegaan, meent hij. Als een christen en een moslim met elkaar een relatie hebben, is er ook een pastoraal probleem, aldus Hauser. „Als beide partners hun geloof serieus nemen, zal zo’n relatie altijd tot problemen en spanningen leiden.”
Hauser wijst ook op de islamitische wetgeving, die eisen stelt aan een gemengd huwelijk. Zo is vanuit islamitisch perspectief het huwelijk tussen een christin en een moslim alleen geldig als het volgens de regels van de sharia tot stand is gekomen. De kinderen moeten dan naar de godsdienst van de vader worden opgevoed. En de vrouw kan niet erven van de man, omdat hij zich eenvoudig van haar kan laten scheiden. Zulke huwelijken staan dan ook onder grote druk, aldus Hauser.
Op vergelijkbare wijze argumenteert Siegbert Lehmpfuhl, voorzitter van Team.F, een christelijk bureau voor huwelijksbegeleiding in Duitsland. Uit eigen ervaring weet Lehmpfuhl dat christelijk-islamitische huwelijken onder grote druk staan, vooral als de echtgenoot moslim is. Vrouwen moeten zich vaak „ondergeschikt maken en zich onvoorwaardelijk overgeven”, zegt hij. Lehmpfuhl betreurt het verschijnen van de handreiking. Hij vindt dat deze, in het licht van de maatschappelijke bedreiging van het klassieke huwelijk, op een verkeerd moment komt. „De kerk moet zich erop toeleggen het goede dat we hebben te bevorderen en te versterken.”
Rolf Trauernicht, algemeen secretaris van de evangelische vereniging voor seksuele ethiek en pastoraat Weisses Kreuz, bekritiseert de vermenging van religies. „De god van de islam is niet de God van de christenen, het is een ándere god.” Dat de kerk zo’n publicatie uitgeeft, vindt hij onbegrijpelijk. „Mijn nekharen gaan ervan overeind staan.” Trauernicht acht het uitgesloten dat een christelijk-islamitisch huwelijk kan functioneren, als beide partners hun geloof tenminste praktiseren en de christen „de navolging van Jezus Christus serieus neemt.”
