Het verslag van een lezing van dr. Bart Jan Spruyt waarin deze betoogt dat protestanten en katholieken elkaar nodig hebben (RD 27-2) en het commentaar in RD 3-3 waarin gesteld wordt dat de fronten voortdurend wisselen, gaven me te denken. De teneur is dat het eigenlijke front nu de toenemende secularisatie is, waarbij oude fronten, zoals het rooms-katholicisme en het remonstrantisme, niet geheel zijn verdwenen. Dit laatste lijkt me een min of meer verplichte opmerking. Ik ben ervan overtuigd dat het remonstrantisme of het semipelagianisme vandaag de dodelijke kwaal is waar de kerk aan lijdt. Het spiegelbeeld hiervan is de secularisatie om ons heen.

Anders gezegd, wij hebben zelf de secularisatie of ontkerstening van ons land veroorzaakt. In onze christelijke en zelfs reformatorische media en soms in onze preken zeggen we dat wij de secularisatie ter harte nemen. Diverse columns in deze krant geven vaak te denken. Maar over het algemeen gaat dit ons niet echt aan het hart.

Ondertussen raakt dit wel het hart van ons gereformeerde belijden. Gevreesd moet worden dat het onder ons in wezen en in werkelijkheid meer gaat om het belijden van religie dan om de religie van het belijden. Een sterk gereduceerd gehalte aan christelijke godsdienst neemt momenteel de plaats in van de vitaliteit van het belijden van de Reformatie. Tussen een geïsoleerde methodistische (in wezen roomse) boeteprediking en een optimistische (evangelicale) verlossingsprediking is bijna niets meer wat met recht en reden gereformeerd kan worden genoemd. Dit is mede daarom aangrijpend, omdat we er doorgaans geen oog voor hebben. Zo gezien moet de vijand niet vóór 
en om ons heen worden gesignaleerd, maar ónder ons.

Daarbij is het conservatisme van dr. Bart Jan Spruyt in feite niet meer en niet minder dan een nostalgisch opgetuigd en romantisch versierd paard achter de wagen spannen. Het wegdromen naar het verleden en het dromen over de toekomst spiegelen elkaar zodanig dat er alleen maar een ontspoord rationalisme scherp in beeld komt.

Herstelwerkzaamheden in kerk en politiek verhullen slechts een wezenlijk manco aan godsvrucht. Evenals het sleutelen aan de marge van de SGP in de Eerste en de Tweede Kamer, zonder het profetische getuigenis van destijds, zijn eigen gram gaat halen. Te weten Gods gram over een wezenlijk verzwijgen van Zijn Naam.

Het is onthullend te moeten vast stellen dat de secularisatie of ontkerstening van ons land daarom niet van de wereld naar ons toe komt, maar dat zij nadrukkelijk van ons uitgaat naar de wereld om ons heen. God werd gemanipuleerd naar het privéleven. Dit is het wezen van de secularisatie. En deze privatisering begint onder hen die zich vandaag reformatorisch noemen. Gevreesd moet worden dat ook onder hen God gaat verdwijnen. En dat de gereformeerde gezindte zo haar eigen graf graaft én voor de wereld om haar heen.

De auteur is hervormd emeritus predikant.