Dr. Kendall Soulen voor CvI: Voorzichtig zijn met duiden 1948
NIJKERK – Het is veelzeggend dat het vooral seculiere Joden waren die in de oprichting van de staat Israël in 1948 en, meer nog, de „Joodse victorie” in 1967 de hand van God zagen. Orthodoxe Joden, aldus dr. R. Kendall Soulen, toonden zich veel terughoudender.
Het was een opmerkelijk antwoord dat dr. Soulen, hoogleraar systematische theologie aan het Wesley Theological Seminary in Washington, gisteren in Nijkerk gaf. Op uitnodiging van Christenen voor Israël (CvI) en de George Whitefield Stichting sprak hij in het Israëlcentrum van CvI naar aanleiding van zijn boek ”The God of Israel and Christian Theology” (1996).
In deze studie onderwerpt dr. Soulen de vervangingstheologie –de leer dat de kerk in plaats van Israël is gekomen– aan een zeer kritische analyse en bepleit hij een „nieuwe houding van de kerk ten opzichte van het Joodse volk.” Alleen dan, stelt de Amerikaanse theoloog, verbonden aan de Verenigde Methodistenkerk, „is er werkelijk grond voor een vernieuwing van de christelijke theologie en het christelijke leven.”
In twee lezingen zette dr. Soulen zijn opvattingen over de plaats van Israël in de theologie uiteen. Tijdens de bespreking die volgde, kreeg hij de vraag voorgelegd in hoeverre de terugkeer van het Joodse volk naar het beloofde land een „teken van hoop” is. „Of, zoals de Hervormde Kerk het indertijd onder woorden heeft gebracht, een teken van Gods trouw.”
In zijn antwoord verwees de hoogleraar naar de Joodse filosoof en theoloog dr. Michael Wyschogrod, een „Joodse volgeling van Karl Barth.” Dr. Soulen: „Hij constateerde dat het met name seculiere Joden waren die in ‘1948’, en helemaal in ‘1967’, de hand van God hebben gezien. Orthodoxe Joden waren, en zijn, veel terughoudender. Want: wie zou dit met zekerheid kunnen zeggen? In de tijd van de Bijbel waren er de profeten. Maar, zegt Wyschogrod, wij hebben geen profeten meer die het ons zouden kunnen vertellen.”
Daarom, zei dr. Soulen, „wil ook ik hier heel voorzichtig zijn. Ik hóóp dat het –seculiere– zionisme een instrument tot de vrede zal blijken, ik hóóp ook dat de staat Israël dat zal zijn. Maar ik weet het niet, sterker: ik vrees soms. In hoeverre wonen de Joden nu veilig in het land Israël? Zijn zij niet kwetsbaarder dan ooit? Ik ben er daarom, met een deel van de orthodoxe Joden, beducht voor om zomaar de vinger van God achter een seculiere staat te zien.”
Dat neemt niet weg dat Israël de steun van de kerk nodig heeft, aldus de Amerikaanse theoloog. „En: God blijft trouw aan Zijn verbond met Israël.”
In zijn dankwoord merkte CvI-beleidsmedewerker Kees de Vreugd, die de bijeenkomst leidde, op dat de auteur van ”The God of Israel and Christian Theology” „stof tot verdere doordenking te over” had gegeven.
