„Aantal thuislezers neemt toe”
AMSTERDAM – Het aantal mensen dat geen kerkdiensten bezoekt, maar thuis preken leest, zal toenemen. Dat verwacht prof. dr. W. J. op ’t Hof, bijzonder hoogleraar kerkgeschiedenis aan de Vrije Universiteit in Amsterdam.
Prof. Op ’t Hof, hersteld hervormd predikant te Urk, doet zijn uitspraak in de laatste aflevering van een serie artikelen over ”thuislezers” in het nummer van het familieblad Terdege dat dinsdag is verschenen.
De hoogleraar ziet in Nederland een tendens dat de godsdienstvrijheid „in snel tempo” wordt ingeperkt. „Als de SGP op termijn gedwongen wordt vrouwen op de kieslijst te plaatsen, is daarna de kerk aan de beurt. Dat is mijn vaste overtuiging. Als we worden verplicht vrouwen in de kerkenraad op te nemen, rest ons niet anders dan het officiële kerkelijke leven op te heffen en verder te gaan als thuislezers.”
Volgens prof. Op ’t Hof is er nog een reden om kerkelijke structuren niet te zeer tot norm te verheffen. Hij verwijst naar oudvaders, die er volgens hem op wezen dat de kerk moet bestaan uit kleine kerkjes, „te beginnen met de cel van het gezin.” Hij pleit dan ook voor een „richten op de bevordering van de Bijbelse vroomheid.”
De predikant deed zijn kennis over thuislezers aanvankelijk op uit boeken. Tijdens zijn werk ontmoette hij onder meer in Nederhemert diverse thuislezende gezinnen. „Kwam daar iemand tot verandering, dan werd hij thuislezer. Dat was voor velen het kenmerk van een echte bekering.”
Prof. Op ’t Hof waarschuwt voor de negatieve wijze waarop veel thuislezers aankijken tegen predikanten en de kerk. Maar hij ziet dat daar de scherpe kantjes vanaf gaan. „Het algemene gevoelen onder thuislezers is veel meer: „Onze vaderen zijn deze weg gegaan, laten wij voor de zekerheid hun voorbeeld maar blijven volgen.” Triest is dat ze persoonlijk het geestelijk leven van die vaderen vaak missen. Dat betreuren ze overigens zelf ook. Het zijn geen mensen met een grote mond. Gebukt onder de ernst van de eeuwigheid gaan ze door het leven.”
Het thuislezen wil de hoogleraar niet per definitie afwijzen. „Dat geldt zeker het thuislezen in vorige eeuwen. Neem de situatie van mensen in een dorp waar vanaf de kansel puur rationalistische ideeën werden verkondigd. Dan zou ik zelf ook thuis zijn gaan lezen. Waarschijnlijk wel op afwijkende tijden, om het nageslacht duidelijk te maken: we hóren in die kerk.”
Dat neemt niet weg dat de Urker predikant het hedendaagse thuislezen doorgaans onnodig acht. „In de meeste plaatsen met concentraties thuislezers kun je een Schriftuurlijke of zelfs Bijbels bevindelijke prediking horen. Aan de andere kant stoort het me geweldig als deze mensen belachelijk of verdacht worden gemaakt. Dan neem ik het altijd voor hen op.”