Op Schiphol landde gisteravond een El Al-vrachtvliegtuig dat een klapband had en twee platen was verloren. Een van de huidplaten is inmiddels onder de aanvliegroute gevonden.Dat roept herinneringen op aan de Bijlmerramp nu ruim tien jaar geleden (ook op een zondagavond), waarbij een EL Al-toestel zich in een flatgebouw boorde. Over de precieze gang van zaken bij die ramp en de vervoerde lading is altijd een waas van geheimzinnigheid blijven hangen.

Zowel de Bijlmerramp van 1992 als kleinere incidenten zoals gisteren maken duidelijk dat het wonen in de buurt van een grote luchthaven risico’s met zich meebrengt. En naast de risico’s van ongevallen is er ook het onoplosbare probleem van de geluidshinder.

Recent is Schiphol uitgebreid met een vijfde baan. Die Polderbaan heeft inmiddels al een stroom van protesten opgeleverd. De geluidshinder onder die nieuwe aanvliegroute was veel groter dan de bewoners verwacht hadden. Ook waren er fouten gemaakt bij de berekening van de geluidsoverlast.

Nu is geluidsoverlast ook niet zo makkelijk te meten. Bovendien zit er ook een subjectieve kant aan. Dat geldt niet alleen van vliegtuiglawaai maar ook van de muziek van de buren of het lawaai van een sportterrein. Wie op Schiphol werkt, een liefhebber is van de desbetreffende muziek of een fanatiek sportbeoefenaar, ergert zich minder aan het lawaai daarvan dan anderen. En terwijl de een door allerlei lawaai heen slaapt, wordt de ander van het minste of geringste wakker en kan de slaap niet meer vatten.

Wie daarom in de omgeving van Amsterdam een huis zoekt en weet dat hij slecht tegen lawaai kan, doet er goed aan te letten op de aanvliegroutes van Schiphol. Maar er zijn ook andere bronnen van geluidsoverlast en er is op de woningmarkt niet altijd zo veel te kiezen. Bovendien is het een ander verhaal wanneer er een nieuwe start- en landingsbaan aangelegd wordt, waardoor de vliegtuigen voortaan recht over het huis vliegen waar je veertig jaar met plezier gewoond hebt.

Inmiddels is wel duidelijk geworden dat de nieuwe luchtvaartwet ruimte biedt voor zo veel starts en landingen dat de normen voor de geluidsbelasting op een aantal punten duidelijk overschreden worden. Er is (al dan niet opzettelijk) wat fout gegaan met de berekeningen en de ministers Ponk en Netelenbos hebben op grond daarvan de Kamers verkeerd ingelicht. Dat dit allebei PvdA’ers waren, maakt het voor de grootste oppositiepartij wel moeilijker om fel van leer te trekken.

Nu is er al geruime tijd sprake van een teruggang in de luchtvaart. De aanslagen van 11 september, de oorlog in Irak en de SARS-epidemie in Zuidoost-Azië hebben het passagiersaanbod doen verminderen. De algehele malaise in de wereldeconomie drukt ook het vrachtverkeer.

Wanneer over een paar jaar de luchtvaart weer opleeft, zal de geluidshinder rond Schiphol onvermijdelijk groter worden. Pas dan wordt het geconstateerde verschil tussen het aantal toegestane vliegbewegingen en de acceptabele geluidshinder werkelijk actueel.

Ongetwijfeld is het luchtverkeer in de moderne maatschappij van grote betekenis. Veel economische bedrijvigheid rond Amsterdam is direct of indirect gerelateerd aan de aanwezigheid van Schiphol. Goede verbindingen met belangrijke economische centra over heel de wereld zijn voor internationaal opererende bedrijven van groot belang.

Maar geld verdienen is niet het enige wat telt. De Randstad is zo dichtbevolkt dat een verdere uitbreiding van het vliegverkeer vrijwel altijd leidt tot onaanvaardbare overlast. Er is gewoon geen ruimte voor.

Nu blijkt dat er binnen de geldende geluidsnormen minder vliegbewegingen mogelijk zijn dan men aanvankelijk gedacht had, zal Schiphol zich aan die normen moeten houden. Een keer is de grens bereikt.