Terreurnetwerk al-Qaida staat geloofsbroeders in Syrië bij
DAMASCUS – De nieuwe leider van het terreurnetwerk al-Qaida, Ayman al-Zawahiri, heeft zondag weer eens van zich laten horen. In een acht minuten durende videoboodschap riep hij moslims wereldwijd op zich naar Syrië te begeven om hun geloofsbroeders bij te staan in hun strijd tegen het regime van president Assad, dat hij omschreef als „boosaardig en als een kanker.”
De boodschap van de leider van al-Qaida kwam enkele dagen na een dubbele zelfmoordaanslag in de noordelijke Syrische stad Aleppo.
De aanslagen in Aleppo hadden in de Arabische media tot een soort van Babylonische spraakverwarring geleid, die leek op de onduidelijkheid die eerder ontstond na de zelfmoordaanslagen in Damascus op 23 december 2011 en 6 januari 2012. Enkele uren na de aanslagen in Damascus eisten de Syrische moslimbroeders in een verklaring op hun website de verantwoordelijkheid op. Om deze vervolgens de volgende dag weer te ontkennen.
Na de aanslagen in Aleppo hadden er tijdens Arabische journaals telefonische interviews plaats met vertegenwoordigers van het Vrije Syrische Leger die duidelijk en beslist de verantwoordelijkheid voor de aanslagen opeisten. De volgende dag echter ontkende het Vrije Syrische Leger iedere betrokkenheid bij de aanslagen, waarmee ze analisten in verwarring achterlieten omdat ze al deze tegenstrijdigheden niet meer kon verklaren.
Rond dezelfde tijd verscheen er een rapport van het Amerikaanse instituut McClatchy waarin anonieme functionarissen van de Amerikaanse inlichtingendiensten werden geciteerd die bevestigden dat de Iraakse tak van al-Qaida verantwoordelijk was voor de aanslagen in Damascus.
Intussen sloeg de Iraakse staatssecretaris van Binnenlandse Zaken, Adnan al-Assadi, alarm over het feit dat momenteel Iraakse al-Qaidastrijders op grote schaal zowel mensen als wapens Syrië binnensmokkelen.
Na de videoboodschap van Ayman al-Zawahiri kan de aanwezigheid van al-Qaida op Syrisch grondgebied niet langer worden ontkend. Dat maakt de toch al uiterst ingewikkelde situatie in het land zo mogelijk nog complexer én gevaarlijker.
Een van de grootste zorgen van zowel het Westen als de Arabische wereld betreft de vrees dat Syrië zou kunnen wegzinken in het moeras van een bloedige sektarische strijd. Dit is echter precies wat al-Qaida beoogt, omdat de terreurorganisatie het best gedijt in een situatie van chaos en een duidelijk machtsvacuüm, om vanuit deze positie te proberen een greep naar de macht te doen.
Somalië en Afghanistan zijn voorbeelden van landen waar de staat feitelijk heeft opgehouden te bestaan, waarmee een gunstige voedingsbodem werd geschapen voor al-Qaida.
Sprekend over al-Qaida kan onderscheid worden gemaakt tussen al-Qaida als organisatie en al-Qaida als ideologie, die door vele radicale groeperingen wordt gedeeld zonder dat ze officieel ook inderdaad lid zijn van al-Qaida als moederorganisatie.
Deze radicalen worden vaak ”takfiris” genoemd, die zich onderscheiden door hun huiveringwekkende meedogenloosheid. Zij doden hun slachtoffers niet alleen, maar onthoofden hen ook en verminken hun lichamen op gruwelijke wijze door deze in stukken te hakken. In Syrië worden reeds sinds maanden vrijwel dagelijks lichamen gevonden die zich in deze staat bevinden, wat lijkt te suggereren dat dit soort radicalen al lang actief zijn op Syrische bodem.
Al-Qaida deed eerder vooral van zich spreken in Afghanistan en Irak, maar tegen totaal verschillende geopolitieke achtergronden. In Afghanistan werden de internationale ‘heilige strijders’ door het Westen gesteund omdat men een gezamenlijke vijand had in de voormalige Sovjet-Unie. In Irak vochten al-Qaidastrijders juist tégen de Amerikaanse en westerse troepen. In beide gevallen pakte het desastreus uit voor de plaatselijke bevolking.
Veel bezorgde waarnemers hebben de afgelopen maanden gewaarschuwd voor een herhaling van het Irakscenario in Syrië. De vrees lijkt echter gerechtvaardigd dat Syrië eerder een tweede Afghanistan kan worden, omdat er aanwijzingen zijn dat het Westen opnieuw in de al-Qaidastrijders een bondgenoot ziet in een gezamenlijke poging om het Syrische regime ten val te brengen.
Terreurdeskundigen waarschuwen hiervoor, omdat er een situatie zou kunnen ontstaan waarin al-Qaidastrijders vanuit Irak via Syrië naar Libanon vrij heen en weer kunnen reizen, met alle gevaren van dien voor de hele regio.
Het conflict in Syrië begon bijna een jaar geleden als een overwegend vreedzaam protest, dat echter vervolgens escaleerde en militariseerde. De presentie van al-Qaida voegt hier vervolgens een gevaarlijke ideologische dimensie aan toe, en binnen deze ideologie vormt Syrië een belangrijk religieus referentiepunt.