Een moedige stap. Zo kan de conferentie ”Op weg naar genezing en vernieuwing” worden genoemd. Vier dagen lang schuwden deelnemers –vertegenwoordigers van bijna alle bisschoppenconferenties ter wereld en de belangrijkste religieuze orden– geen taboe op de tamelijk progressieve pauselijke universiteit Gregoriana in Rome, niet ver van de Trevi Fontein.

Het misbruik binnen de Rooms-Katholieke Kerk werd onder meer kwantitatief in kaart gebracht. Hieruit bleek dat 4000 zaken op het hoogste niveau in het Vaticaan zijn binnengekomen (anderhalf jaar geleden waren dat er nog 3000). Zo ver komt het leeuwendeel van de zaken echter niet, zo blijkt bijvoorbeeld uit het aantal dat alleen al in de Verenigde Staten bekend is (100.000 misbruikzaken).

Het schandaal heeft bisdommen en congregaties tot dusver ten minste 1,5 miljard euro gekost. Maar eigenlijk is de schade niet in geld uit te drukken. Alleen al in de Verenigde Staten hebben de laatste jaren twee miljoen mensen de kerk verlaten.

Òmerta

Veel deelnemers staken deze week de hand royaal in eigen boezem. Monseigneur Charles Scicluna, de hoogste aanklager van het tribunaal van de Congregatie voor de Geloofsleer, dat onder meer misbruikzaken behandelt, sprak duidelijke taal. Onomwonden nam hij de term òmerta, die de zwijgplicht voor maffialeden aanduidt, in de mond.

Scicluna staat bekend om uitspraken die aanslaan. In 2010 stelde hij dat „de hel voor priesters die zich schuldig maken aan kindermisbruik erger is” dan voor andere zondaren. Op de bijeenkomst van deze week toonden hoge gezagsdragers hun beste gezicht, en werd de media weinig in de weg gelegd. Zo werden toespraken als die van Scicluna verspreid.

Als concrete uitkomst van de conferentie is het Centrum voor Kinderbescherming (”Zentrum für Kinderschutz”) naar voren geschoven als een methode voor preventie. Dit centrum is vorige maand in München opgericht en werkt samen met de Gregoriana-universiteit in Rome. Het betreft een meertalig online-leerprogramma om functionarissen in de Rooms-Katholieke Kerk ontvankelijk te maken voor het misbruikprobleem. Het ”internetcentrum” is het geesteskind van de Münchener aartsbisschop Reinhard Marx, een verre opvolger van Joseph Ratzinger, de huidige paus. Van Marx is bekend dat hij het pedofilieprobleem serieus neemt.

Tegelijk geldt dat er ook na vier dagen vergaderen geen berichten naar buiten komen over hoe schuldigen ter verantwoording moeten worden geroepen, of over aanscherping van het kerkelijk wetboek.

Italië

Het is ijdele hoop te denken dat na de schandalen in Noord-Amerika en West-Europa de storm over is. Zou het probleem bijvoorbeeld niet in Italië, het meest „katholieke” land van Europa, bestaan?

Een vertegenwoordiger van de Italiaanse Bisschoppenconferentie meldde gisteren dat er „110 tot 125 misbruikzaken over de laatste tien jaar bekend zijn.” Dat is er nog niet één per bisdom (Italië is ingedeeld in niet minder dan 226 bisdommen). In vergelijking met een traditioneel rooms-katholiek land als Ierland is dat onwaarschijnlijk weinig. Om het maar niet te hebben over Afrika, het snelstgroeiende continent voor de Rooms-Katholieke Kerk, dat bekend staat om zijn losse manier als het gaat om levenswandel. Even onwaarschijnlijk is het dat er in Azië, een andere ‘groeimarkt’ voor de Rooms-Katholieke Kerk, geen pedofilie binnen deze kerk voorkomt, maar er zijn nauwelijks zaken bekend.

„Het is in sommige culturen moeilijk voor slachtoffers om misbruik aan te klagen”, zei Scicluna vorige week tegen Radio Vaticaan na zijn bezoek aan een paar Aziatische landen. „Daarom zijn er in Azië nog weinig zaken aan het licht gekomen.”

www.elearning-childprotection.com