De zorg in Nederland zal de komende jaren een stuk duurder worden. De kosten van verzorging in verpleeg- en verzorgingstehuizen en in de thuiszorg zullen tot 2030 meer dan verdubbelen. Het aantal mensen dat zorg nodig heeft, zal met een derde toenemen. Oorzaken hiervan zijn de toenemende vergrijzing in Nederland, maar vooral ook de stijgende kosten voor het verlenen van zorg.

Die zorg wordt niet alleen verleend door professionals. Mensen die zorg nodig hebben, doen steeds vaker een beroep op hun directe omgeving. Nu al zijn er in Nederland 2,6 miljoen mensen die meer dan acht uur per week voor een ander zorgen. Meer dan 1 miljoen mantelzorgers doen dat bovendien langer dan drie maanden achtereen. In de toekomst zal vooral ook het aantal mantelzorgers verder toenemen.

De mantelzorger neemt een cruciale positie in ons zorgstelsel in. Die cruciale positie wordt door de samenleving nog niet in die mate gewaardeerd. Uit onlangs gepubliceerd onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau blijkt dat de mantelzorger zich ondergewaardeerd voelt.

Vooral professionele zorgverleners nemen hen niet serieus, zo 
ervaren ze. Mantelzorgers hebben 
het gevoel dat ze in plaats van samen op te trekken een machtsstrijd moeten voeren met de professionele zorgverleners. Dit gebrek aan erkenning van mantelzorgers door professionals wordt door mantelzorgers ervaren als een van de drie grootste problemen waarmee hij of zij wordt geconfronteerd.

De twee andere problemen zijn onzekerheid over beschikbare zorg voor de patiënt nu en in de toekomst, en bureaucratisering van professionele hulp. Dit maakt dat mantelzorgers zich ondergewaardeerd voelen, en vaak fysiek en psychisch overbelast. Ze ervaren dat de zorg te veel op hun schouders rust en dat de zorgverlening ten koste gaat van hun gezondheid. Dat levert soms conflicten op, thuis en op het werk.

Mantelzorgers vervullen een onmisbare rol in de samenleving en besparen bovendien de samenleving kosten doordat er minder professionele zorgverleners nodig zijn. Waardering en vooral ook ondersteuning om overbelasting te voorkomen zijn dan ook broodnodig. Dit is voorzorg die ervoor zorgt dat degene die zorg nodig heeft, zolang mogelijk thuis kan blijven wonen. Bovendien draagt dit voor de patiënt bij aan de kwaliteit van leven.

De professionele zorgverlening zou in de ideale situatie de mantelzorger zo goed mogelijk moeten ondersteunen met maatwerk. Bijvoorbeeld met duidelijke informatievoorziening, door afspraken te maken over taakverdeling en door waar nodig extra hulp te bieden. De mantelzorger zou de graag geziene zorgpartner van de professionele zorgverlener moeten zijn.

De mantelzorger verdient erkenning als zorgpartner van de professionele (thuis)zorg. Daarnaast moet de professional aandacht hebben voor het voorkomen van overbelasting bij de mantelzorger. Alleen op die manier kan de mantelzorger in Nederland zijn of haar onmisbare rol ook in de toekomst vervullen.

De auteurs zijn respectievelijk Kamerlid voor het CDA en voorzitter van CDA Vrouwen.