Mocht er overigens nog twijfel over bestaan, dan heeft wetenschappelijk onderzoek sinds 1859 laten zien dat evolutie dé verklaring moet zijn voor de huidige variatie aan levensvormen. Desondanks zijn er veel mensen, onder wie een groot aantal wetenschappers, die vasthouden aan het idee dat alle leven geschapen is. Veel evolutio­nisten beweren dat mensen die geloven in een schepping dat doen in weerwil van alle wetenschappelijke bewijzen.

Als evolutie inderdaad onomstotelijk vaststaat, leven mensen die in schepping geloven in een spagaat en klopt het geloof niet met wat er feitelijk om ons heen gebeurt; er moet een innerlijk conflict bestaan tussen geloof en ervaring. Maar is dat wel zo?

In de Nederlandse taal was tot voor kort geen boek beschikbaar dat uitgebreid op de oorsprongs­kwestie ingaat, maar daar is verandering in gekomen. Stichting De Oude Wereld heeft een boek uitgegeven met de titel ”Evolutie. Het nieuwe studieboek”. Het is oorspronkelijk geschreven en uitgegeven door Duitse wetenschappers die specialist zijn op de onderwerpen die in het boek ter sprake komen.

”Evolutie” beperkt zich tot de biologie en de biologische evolutie; dus geen discussie over de oorsprong van het heelal, de geologie en de ouderdom van de aarde, onderwerpen die ook van wezenlijk belang zijn in het oorsprongsdebat. Dit gemis kan als een gebrek gezien worden, maar geeft tegelijk aan dat de auteurs zich niet hebben laten verleiden om buiten hun vakgebied te treden.

Ze beginnen met een discussie over de wetenschappelijke methode en de invloed van vooroordelen op de interpretaties van waarnemingen. Vervolgens wordt de ordening van het leven in taxonomische groepen bediscussieerd en het zogeheten basistype geïntroduceerd; organismen die direct of indirect met elkaar verbonden zijn door hybridisaties (kruisingen).

Het basistype komt in de rest van het boek herhaaldelijk naar voren omdat het een aannemelijke verklaring geeft voor de grote variatie die ontstaat door onder meer fokken en telen, en die tegelijk de grenzen ervan aangeeft. Het kan ook de grote variatie in de natuur verklaren, maar ook daar bestaat een begrenzing aan de mogelijke variatie. Dit staat in contrast met de evolutietheorie, waar grenzeloze variatie mogelijk moet zijn om evolutie mogelijk te maken.

De auteurs bediscussiëren uitgebreid mechanismen en aanwijzingen voor evolutie en sluiten elk onderwerp af met conclusies die de beperking van de huidige theorieën aangeven, zonder evolutie overboord te gooien of meteen als alternatief schepping te poneren. Pas in het laatste hoofdstuk worden alle gegevens in een scheppingsmodel gepast en wordt vermeld dat er ook in dat model onopgeloste vragen overblijven.

Met duidelijke illustraties en diagrammen leggen de auteurs belangrijke punten en biologische principes uit. Ook is elk hoofdstukonderdeel voorzien van een samenvatting. Een appendix achterin bevat onder meer een verklarende woordenlijst.

Hoewel sommige passages wellicht lastig zijn voor de gemiddelde lezer, is het boek best toegankelijk. Het is geschikt voor leerlingen uit de bovenbouw van de middelbare school, studenten en andere geïnteresseerden in de vraag naar de oorsprong van het leven. Het is zeker geen boek dat je ‘eventjes’ leest, maar het is het kritisch bestuderen zeker waard.

Boekgegevens

”Evolutie. Het nieuwe studieboek”, door Reinhard Junker en Siegfried Scherer; uitg. De Oude Wereld, Urk, 2010; ISBN 978 90 5798 267 5; 336 blz.; € 39,95.