Die scheiding tussen politiek en religie is in Nederland zo ver doorgetrokken dat er sprake is van een verbod op godsdienst. Deze pittige uitspraak wil ik illustreren aan de hand van het volgende.

Superkwaliteit

Burgemeester J. Kroon van Urk zal Deo volente in juli wegens zijn leeftijd vertrekken. Ruim op tijd heeft hij dit aangegeven, zodat de gemeenteraad van Urk in alle rust op zoek kan naar zijn opvolger. In zo’n situatie stelt de gemeenteraad een profielschets van het toekomstige hoofd van de gemeente op. Daarin verwoordt de raad aan welke vereisten de nieuwe burgemeester moet voldoen.

Volgens de berichtgeving wordt er iemand gezocht van super­kwaliteit, die niet alleen een academisch denkniveau heeft, maar die zich ook één weet met de plaatselijke bevolking. Een echte burgervader, om zo te zeggen. Tot zover was alles volgens de commissaris van de Koningin in Flevoland, Verbeek, in orde.

Verboden

Toch moest Verbeek de Urker gemeenteraad erop wijzen dat deze iets onwettigs had gedaan. De raad had namelijk ook de godsdienst van de nieuwe burgemeester in de profielschets betrokken. Die moest niet alleen protestant zijn, maar ook belijdend lid van een kerk­genootschap. Beide eisen zijn echter onwettig. Volgens de wet mag religie geen enkele rol spelen in de selectieprocedure van een nieuwe burgemeester. De scheiding impliceert dat godsdienst verboden is.

De laatste tijd konden wij de gedachte krijgen dat er in de samenleving meer aandacht voor de rol van religie gekomen was. Allerlei krantenartikelen suggereerden dat. Ook in de praktijk kunnen wij veranderingen opmerken. Was vroeger religie welhaast taboe in allerlei hulpverleningstrajecten, nu beleven we een tijd waarin seculiere hulpverleners naar predikanten verwijzen en soms zelfs met hen samenwerken. In overheidskringen dringt steeds meer het besef door dat de rol van kerken in het geval van calamiteiten niet te versmaden is.

Al deze praktische ontwikkelingen kunnen evenwel niet verhelen dat godsdienst in een profielschets onwettig is. Door het optreden van commissaris van de Koningin Verbeek worden wij weer met beide benen op de grond gezet. Niks geen openheid van overheidswege voor godsdienst. De rauwe realiteit is dat godsdienst verboden is.

Irreëel

Dat zo’n verbod irreëel en zelfs waanzinnig is, kan ieder mens met een beetje gezond verstand begrijpen. Hare Majesteit de koningin benoemt een nieuwe burge­meester in Urk zonder rekening te houden met religie. Godsdienst mag immers niet.

Er zijn in Nederland te weinig vrouwelijke burgemeesters. In Urk is een vacature. Dan treedt het fenomeen van de positieve discriminatie in werking. Urk krijgt een vrouw aan het hoofd van de burgerlijke gemeente. Homo’s en lesbiennes zijn onder de burgemeesters ondervertegenwoordigd. Dus op grond van datzelfde genoemde verschijnsel wordt er een vrouw benoemd die openlijk samenleeft met een persoon van hetzelfde geslacht.

Aangezien er in die categorie maar weinigen tot een protestantse kerk behoren, laat staan belijdend lid zijn, wordt de nieuwe burgemeester van Urk een praktiserende lesbienne die godsdienst als iets achterlijks beschouwt, ja die zelfs van mening is dat religie schadelijk is voor de geestelijke volksgezondheid en die op Gods dag allerlei activiteiten organiseert die strijdig zijn met de heiliging van die dag.

Op grond van de wet moet dit alles kunnen. Ik meet mijzelf geen voorspellende gaven aan, maar ik weet nu al met 100 procent zekerheid dat Hare Majesteit zo’n persoon niet zal benoemen. De verantwoordelijke overheden 
weten heel goed dat men een 
stier geen rode lap moet voor­houden, zeker niet als die stier Urk heet.

Als dit de werkelijkheid is, vraag ik mij toch in alle gemoede af of de wet niet irreëel is. Als godsdienst niet mag, moet het genoemde voorbeeld kunnen. Als men wel met godsdienst rekening houdt, moet men dit aspect in de wet vrijlaten. Nu dit niet gebeurt, is het een evident voorbeeld van godsdienstverbod. Het wordt tijd dat hier iets aan gedaan wordt.

Voorbeeldig

Nog even terug naar de Urker gemeenteraad. Die bestaat zeker uit mensen die wat achterlopen en de Nederlandse wetgeving niet kennen, want anders zouden ze die fout in de profielschets toch niet hebben gemaakt?

De raad wist wel degelijk wat hij deed. In de profielschets van de huidige burgemeester stonden deze eisen eveneens, en ook toen waren die al als onwettig aangemerkt. Door die eis opnieuw op te nemen, gaf de Urker gemeente­raad aan dat hij die wettelijke scheiding als on-Bijbels beschouwt en dat hij zich er niet voor schaamt hiervoor openlijk uit te komen.

Men kan dit opvatten als een vorm van burgerlijke ongehoorzaamheid, maar deze is naar mijn mening niet slechts Bijbels verantwoord, maar ook Bijbels noodzakelijk. Het is een eis des tijds. Laten andere gemeenteraden dit voorbeeld van Urk volgen.

De auteur is predikant van de hersteld hervormde gemeente te Urk en bijzonder hoogleraar aan de VU te Amsterdam vanwege de Hersteld Hervormde Kerk. Reageren? goedbekeken@refdag.nl