Het echtpaar Dik en Hetty Brienen is weer in Nederland. Zij besloten vorige maand terug te keren uit Frankrijk. Voor hun besluit voeren zij een persoonlijke en kerkelijke reden aan. De lichamelijke gezondheid van Hetty Brienen was van dien aard dat zij ervoor koos om weer naar haar eigen land te gaan. Met pijn in haar hart, zegt zij, want „ik ben een echte francofiel. Maar het valt zwaar om je in een vreemde cultuur steeds een buitenlander te voelen. Toch hebben we een gezegende tijd gehad. We hielden van de Franse mensen. Als die liefde er niet is, houd je het niet vol. Dan kun je ook de typische gewoonten en ongemakkelijkheden van het openbare leven in Frankrijk niet uithouden.”

Ds. Brienen vertelt dat hij twintig jaar lang „veel heeft kunnen geven en veel zegeningen heeft gezien, maar de laatste tijd te weinig kerkenraadssteun ontving.” „Een predikant in Frankrijk kan met zijn kerkenraad zijn werk en pastoraat niet delen. We hebben het wel eens geprobeerd, maar het lukte gewoon niet. Dat betekent dat je er veelal alleen voor staat. Op een gegeven moment is de rek eruit en verlang je naar een plek waar je de Heere kunt dienen en ook zelf steun kunt ontvangen.”

Protestants zijn in Frankrijk is een eenzaam avontuur. Op de bijna 70 miljoen Fransen zijn er zo’n 300.000 protestanten en 400.000 evangelischen, amper 1 procent van de bevolking. De Rooms-Katholieke Kerk, waartoe 70 procent van de Fransen behoort, slinkt ook met het jaar. Veel Franse voorgangers werken jaren in een gemeente die niet verder komt dan hooguit veertig leden.

Zo lag het in het werk van ds. Brienen niet. De gemeenten in Parijs en Montauban verdubbelden tot respectievelijk zo’n zeventig en honderd kerkgangers. In Bordeaux is een kleine gemeente, behorend tot een Frans gereformeerd kerkverband (Église Protestante Réformée Évangelique), waar sinds vorig jaar ook Hariette Smit namens de Gereformeerde Zendingsbond (GZB) werkt.

Het probleem is wel de kleinschaligheid van de gemeente, stelt ds. Brienen. „Een gemeente komt op een dood punt als het ledental op zo’n veertig leden blijft steken. Er zijn er meer nodig om zich naar buiten te kunnen profileren. Dat geldt opnieuw voor een ledental van tachtig. Dan is er structuur nodig om weer verder te kunnen groeien. In onze beide gemeenten in Parijs en Montauban is dat deels wel gelukt.”

Bekende zegswijzen over Frankrijk als „begraafplaats voor zendelingen” kan ds. Brienen niet overnemen. Ook wil hij niet spreken van frustraties of desillusies, zoals soms te horen is. „De Franse cultuur is niet harder dan die in Nederland of elders. De kerken zijn wel erg klein, maar daar staat tegenover dat de aanwas vooral van buiten komt, uit de wereld. Dat is een onderscheid met Nederland. Het grote probleem blijft de kleinschaligheid, de complexe structuur van de Franse kerken en het slechte imago dat de kerk in Frankrijk heeft als een instelling die alles zou opleggen.”

De Fransman laat zich niet gemakkelijk gezeggen en is erg chauvinistisch, vult Hetty Brienen aan. „Hij stelt graag vragen, gaat bijvoorbeeld in gesprek over God, maar laat niet blijken wat zijn eigen antwoorden zijn.” Ds. Brienen: „Het idee van zondig zijn en een Redder nodig te hebben, is hun geheel onbekend.”

Terwijl het aantal protestanten in Frankrijk stabiel blijft, groeit het aantal evangelischen en leden van pinksterkerken snel. In Bordeaux met zijn 600.000 inwoners zijn er zo’n 400 protestanten, behorend tot de Franse protestantse volkskerk, en 3000 leden van pinksterkerken. „Deze laatste zijn dynamische kerken, niet charismatisch. Ze leggen de nadruk op bekering, gebed en getuigenis, doen elke zondagmiddag aan evangelisatie en gaan daar ook voor. Toch is hun prediking vaak zo: voor elk, ook dagelijks en praktisch probleem, is Jezus de oplossing.”

„Vanuit onze gereformeerde visie”, zegt ds. Brienen, „zien wij de kerk meer als de plaats waar het onderwijs van het Evangelie klinkt en de gemeenschap wordt beoefend. Het niveau van de prediking is er hoger, al ligt voor ons weer de uitdaging om ook het hart te raken en zaken als lofprijzing en aanbidding een plek te geven.”

Regelmatig klinkt de oproep vanuit zendingsorganisaties om Frankrijk niet te vergeten. Ds. Brienen beaamt het ten volle. „Als je een roeping voor Frankrijk voelt, ga erheen en gebruik je gaven. Til niet te veel aan de taal. Ik had op de middelbare school een onvoldoende voor Frans en was bovendien dyslectisch.

Laat duidelijk je meeleven blijken als je op vakantie bent. Voor veel Franse kerken is het overleven. Als ze 4 weken in contact komen met christenen elders, kunnen ze het de resterende 48 weken volhouden. Goed, de prediking zul je als toerist niet helemaal kunnen volgen, maar de liturgie, de liederen en vele Bijbelse namen zijn herkenbaar. Maar vooral dat je er bent, is voor hen een ongelofelijke bemoediging.”

Levensloop

Ds. Dik Brienen (1958) vertrok in 1991 vanuit de christelijke gereformeerde kerk te Delfzijl naar St. Hippolyte-du-Fort, in de buurt van Anduze. Daarna volgde zeven jaar in Parijs, waarna hij in 1999 naar Montauban vertrok en sinds 2009 in Bordeaux werkte. Ds. Brienen heeft zich beroepbaar gesteld in zijn oude kerkverband, de Christelijke Gereformeerde Kerken. Het echtpaar heeft drie kinderen. Tim werkt en woont in Parijs, Marije treedt binnenkort in het huwelijk en vertrekt naar Zwitserland; de jongste, Daan, studeert nog in Bordeaux.

Ga naar ons archiefsysteem Digibron om meer te weten te komen over het werk van ds. Brienen.

Ds. D. A. Brienen neemt afscheid van christelijk gereformeerd Delfzijl (26 augustus 1991).

Rooms in Frankrijk hooguit sentiment; ds. D. A. Brienen ziet zijn protestantse gemeente in Parijs slechts langzaam groeien (4 november 1995).

Een gereformeerde preek in Parijs (De Waarheidsvriend, augustus 1996).

Fijn, een grote file bij Parijs; kerkelijk pionieren van ds. Brienen in Franse metropool (15 april 1998).

Kerk koopt nieuw pand in Bordeaux (21 september 2010).