Ook in Nederland was het raak. Op de eerste werkdag van het nieuwe jaar begonnen de schoonmakers met stakingsacties. En op de eerste schooldag van het jaar 2012 volgde een aantal leraren dit slechte voorbeeld. Toen ze na twee weken vakantie weer aan het werk mochten, legden zij hun werk neer.

Het lijkt wel een virus dat rondwaart, en dat terwijl er al een besmettelijke ziekte heerst: de crisisziekte. Die heeft zich ontwikkeld van een financiële crisis via een economische crisis tot een eurocrisis. Heel Europa is zwaar besmet. Je zou hopen en wensen dat de burgers van alle lidstaten zichzelf in acht namen.

Maar nee, het stakingsvirus waart rond en steekt overal de kop op. Neem Griekenland. De regeringsleiders liepen zich het vuur uit de sloffen om te voorkomen dat dit land afgleed in een reddeloos faillissement. Terwijl de Griekse regering de noodzakelijke maatregelen trof, buitelden de stakingen over elkaar heen: ambtenaren en journalisten, studenten en gepensioneerden, iedereen wilde demonstreren. Ziekenhuizen draaiden alleen nooddiensten, vliegtuigen bleven aan de grond, treinen stonden stil en belastingkantoren waren dicht. Zijn ze wel lekker, daar in Griekenland?

Of neem België, dat na de verkiezingen in juni 2010 in een politieke chaos terechtkwam. Na zo’n 540 dagen formeren, trad er in december 2011 eindelijk een regering aan. Binnen een paar weken werden de eerste maatregelen aangekondigd op het terrein van pensioenhervormingen. En hupsakee, een grote staking legt België plat. In plaats dat men blij is dat er eindelijk sturing gegeven kan worden door een nieuwe regering, wordt de zaak onmiddellijk onder druk gezet.

En dan nu Nederland, anno 2012. De schoonmakers eisen meer loon. Ik gun het hun van harte. Ze willen doorbetaald worden bij de eerste ziektedagen. Nou, praat daar dan over. En ze willen vooral ook respect. Maar hoe is dat af te dwingen via een staking? Respect verdien je door te doen wat je moet doen, namelijk je werk.

Datzelfde geldt voor de leraren. Een aantal leraren, verenigd in Leraren In Actie (LIA), legden deze week het werk neer; nog voordat ze het na de vakantie fatsoenlijk hadden opgepakt. De aangekondigde maatregelen van de regering pikken ze niet, zo veel werd wel duidelijk.

Natuurlijk is het niet leuk als je van zeven zomervakantieweken terug moet naar ‘slechts’ zes. En inderdaad is het zuur dat er veel leraren ontslagen worden als gevolg van de bezuinigingen. En het is zeker jammer dat er onvoldoende bevoegde docenten zijn. Maar moet daarvoor gestaakt worden? Is het verantwoord om als gezagsdrager op deze manier met je eigen gezagsrelatie om te gaan?

Staken is een aantasting van de zogenaamde contractuele gezagsrelatie. Werkgever en werknemer hebben een arbeidscontract waarin de wederzijdse rechten en plichten staan. Zo verplicht de werkgever zich ertoe te zorgen voor goede arbeidsomstandigheden, voor veiligheid, voor een eerlijke en billijke beloning.

De werknemer moet zijn werk zorgvuldig doen, op tijd aanwezig zijn, klantvriendelijk werken en zijn werkzaamheden op de afgesproken tijden uitvoeren. Staking van die werkzaamheden is dan ook aan te merken als contractbreuk. Dat is een inbreuk op de gezagsrelatie die alleen te rechtvaardigen is als er iets van een werknemer gevraagd wordt dat tegen Gods geboden ingaat.

Betekent dit dat je het dus nooit oneens kunt zijn met elkaar? Uiteraard niet. Iedereen heeft nu eenmaal zijn eigen positie en zijn eigen belangen. Die belangen mogen met kracht van argumenten in een gesprek verdedigd worden, in de hoop met een andere partij tot overeenstemming te komen.

Onderhandelen over arbeidsvoorwaarden en arbeidsomstandigheden is prima. Maar stakingen passen daar niet bij. Schoon­makers en leraren moeten gewoon aan de slag. Staken werkt niet.

De auteur is werkzaam als raad van bestuur bij de RMU. Reageren? nietbijbroodalleen@refdag.nl