De HGJB stelde onlangs op grond van een rapport van een speciale klankbordgroep dat zijn werk inhoudelijk betrouwbaar is (RD 14-12). De HGJB reageert op bezwaren tegen zijn materialen en activiteiten. De reactie doet naar mijn gevoelen echter geen recht aan de problematiek.

Wat betreft de commissie: de HGJB heeft niet gekozen voor een onafhankelijke commissie die de organisatie een kritische spiegel voorhoudt. De klankbordgroep bestaat immers voor een substantieel deel uit mensen van de eigen organisatie. Kort gezegd: de slager keurt zijn eigen vlees.

Ik hoor van de klankbordgroep de boodschap dat kerkenraden en gemeenten zich geen zorgen hoeven te maken. Natuurlijk mogen bepaalde accenten soms wat sterker klinken, maar het zou vooral door de vormgeving komen dat HGJB-producten niet voor iedereen herkenbaar zijn. Volgens de commissie is dit verklaarbaar vanuit verschillen in context en cultuur binnen hervormd-gereformeerde kring. Veel meer is er niet aan de hand als ik de klankbordgroep moet geloven.

Begin 2010 kwam de zaak in de publiciteit door het ontstaan van het Hervormd Jeugd Contact (HJC). Daar was een uitvoerig traject van gesprekken met de HGJB aan voorafgegaan. Hierbij zijn zeker ook inhoudelijke bezwaren op tafel gelegd. Ik vraag me af wat daarmee gebeurt. Het lijkt erop dat de HGJB de theologisch verschillen ontkent of wil toedekken.

Zowel de HGJB als het Hervormd Jeugdwerk (HJW), een platform van een aantal hervormde gemeenten die bezorgd zijn over de koers van de HGJB, laat van zich horen via bijeenkomsten, brieven en openbare media. Betrokken kerkleden gaan zich een mening vormen. De inhoudelijke moeite lijkt vooralsnog niet helder naar voren te komen. Daaraan wil ik nu een bijdrage leveren.

In het jeugdwerk leren we een volgende generatie onder andere wat ”geloven” inhoudt. Op dit punt richt zich mijn voornaamste kritiek. Veel HGJB-materiaal omschrijft geloven als: ervoor kiezen Jezus te volgen. In de uitwerking blijkt dit vooral een keuze voor de christelijke levensstijl te zijn.

Je krijgt het beeld dat actieve, enthousiaste jongeren ware gelovigen zijn. Het gaat erom dat je God op nummer één zet en Jezus erkent als Koning. Dit is een andere invulling van geloven dan in onze gereformeerde belijdenisgeschriften, die de thematiek van schuldbesef, verzoening en vrijspraak centraal stellen.

Wanneer ik verder een aantal nummers van het jongerenblad Cruciaal bekijk, lees ik veel meer over God als Schepper, Vader of Koning dan over Jezus Christus als onze Middelaar. Over zonde en vergeving is heus wel iets te vinden, maar ik merk niet dat het bepalend is voor de geloofsbeleving. Dit bezwaar gaat dieper dan een accentsverschil.

Het is niet de vraag of alle kernpunten ergens genoemd staan. Maar welke boodschap draagt het jeugdwerk uit? De centrale boodschap in de mappen voor het VakantieBijbelWerk luidt jaar na jaar: „Jij bent bijzonder en God houdt van jou!” In dit materiaal geeft de gereformeerde theologie echt onvoldoende de toon aan.

Natuurlijk kun je aan buitenkerkelijke kinderen in een paar dagen geen complete geloofsleer overdragen. Maar des te duidelijker moet dan blijken wat de kern van de boodschap is. Laten we het belang hiervan niet onderschatten. Hun gedachten over God krijgen een eerste vorming. Geef je daarin een besef mee van wat ook zij nodig hebben?

De HGJB is al jarenlang in gesprek met de mensen die nu achter het HJW staan. Als relatieve buitenstaander valt mij op dat de HGJB deze groep niet als gelijkwaardige gesprekspartner ziet. De HGJB eigent zich bij voorbaat het alleenrecht toe voor jeugdwerk in hervormd-gereformeerde kring.

Elke vorm van organisatievorming naast de HGJB wordt krachtig veroordeeld. Toen het HJC nog maar net van de grond kwam, trok men de stekker er weer uit. Met het HJW zijn afspraken vastgelegd waarin staat welke ruimte het krijgt. Blijkbaar mag jeugdwerk niet buiten de HGJB om gaan.

Dit is echter een ongepaste vooronderstelling. Over de kerk belijden wij dat allen schuldig zijn zich daarbij te voegen. Dit kunnen we onmogelijk toepassen op een jeugdwerkorganisatie. De HGJB is niet meer dan een dienstverlenende instantie. Het veronderstelde alleenrecht gaat op den duur een goede relatie in de weg staan.

Het zou heel mooi zijn wanneer de achterban van het HJW gebruik kan (blijven) maken van de expertise en faciliteiten van de HGJB. De jeugdbond wil de volle breedte van de hervormd-gereformeerde beweging bedienen en dat waardeer ik als een loffelijk streven. De totale doelgroep is naar mijn overtuiging gebaat bij een brede inhoudelijke herijking. Een verantwoorde vorming van de jeugd bepaalt mede de koers van de kerk van de toekomst.

De auteur is predikant van de hervormde wijkgemeente van bijzondere aard Rehobôth te Hollandscheveld.