„Ongekend veel beveiligers”, kwam directeur Tjalling Schotanus van Open Doors Nederland tegen toen hij door de Iraakse hoofdstad reed. „Ons team zat in een gepantserde auto, met voor en achter ons voertuigen met gewapende beveiligers. Op iedere straathoek stonden militairen. Onderweg vanaf het vliegveld passeerden we de ene na de andere wegversperring.”

Ondanks de gevaren achtten Schotanus en zijn reisgenoten het een verantwoord risico om christenen in het Arabische land te bezoeken. „Ze zagen uit naar contacten met gelovigen uit het buitenland. Veel christenen zijn het land ontvlucht. Degenen die zijn gebleven, behoren meestal tot de allerarmsten. Zij zijn dankbaar als ze merken dat er mensen zijn die om hen geven en met hen komen bidden.”

De aanslag door radicale islamieten tijdens een kerkdienst op 31 oktober vorig jaar waarbij 58 mensen omkwamen, heeft diepe wonden geslagen. Schotanus: „Iedereen die we spraken, begon er over. Christenen merken enerzijds spanning tussen soennieten en sjiieten, de twee islamitische groepen in het land. Maar anderzijds is de angst voor het optreden van terreurorganisaties als die van al-Qaida nog sterker. Die hebben geen ander doel dan het christendom in Irak uit te roeien.”

Schotanus bezocht de Syrisch-katholieke kerk waarop vorig jaar de aanslag werd gepleegd. Het gebouw wordt net als andere christelijke bedehuizen in de hoofdstad omringd door een hoge betonnen muur. „Die moet voorkomen dat er in de kerk slachtoffers vallen door beschieting of een bomexplosie. Het doet sterk denken aan de Berlijnse Muur.”

Volle kerk

De delegatie woonde zondag in de anglicaanse kerk een dienst bij. De kerk zat overvol, merkte de Open Doorsdirecteur tot zijn verbazing. „De kerken doen veel voor de armen. Ze verstrekken voedsel en kleding. Bij de anglicaanse kerk is ook een medische hulppost. Die manier van handelen geeft een zekere werfkracht in de samenleving. Mensen worden nieuwsgierig naar de boodschap van de christenen die onder zulke moeilijke omstandigheden op God vertrouwen.”

Schotanus sprak uitgebreid met de anglicaanse priester 
Andrew White, die contact heeft met zowel sjiitische als soennitische moslimleiders, met de Iraakse regering en kerk­leiders. „Hij brengt mensen bij elkaar en werkt zo aan verzoening en rust.”

De protestantse voorganger Dawud vertelde de Nederlanders waarom de gevoelens van onveiligheid bij christenen zo diep zitten. Volgens hem komt dat vooral doordat de plegers van de aanslagen van vorig jaar ongehinderd vijf controleposten konden passeren. De beveiligers die altijd buiten de kerk stonden, ontbraken die dag. Dat sterkt christenen in het vermoeden dat er sprake was van een gecoördineerde actie. „De boodschap was duidelijk: wegwezen, anders vermoorden we jullie”, aldus Dawud.

Tegenover de Open Doors­delegatie stelde hij niet goed te weten of hij christenen moet adviseren te vluchten of juist te blijven. Schotanus: „Hij zei: Zelf blijf ik en ga ik door met het leiden van mijn gemeente. Indrukwekkend.”

Maandag had de groep een ontmoeting met christelijke parlementsleden. Zij hopen dat het vertrek van de laatste Amerikaanse militairen rond de jaarwisseling leidt tot een afname van het aantal incidenten. „Tegelijkertijd is er grote twijfel of de regering een redelijk veilig­heidsniveau kan garanderen.”

Hoewel meer dan de helft van de ongeveer 1 miljoen christenen in Irak het land de afgelopen jaren ontvluchtte, hoopt Schotanus dat de kerk in het land weer groeit. „Als je ziet hoe vol de anglicaanse kerk op zondag zit en bedenkt dat die gemeente nog steeds nieuwe kerkgangers trekt, dan is het niet ondenkbaar dat er een nieuw bedehuis geopend moet worden. Andere kerkleiders verzekerden me dat het niet uniek is dat kerken vol zitten.”

Afhankelijk leven

Schotanus meent dat Iraakse christenen geleerd hebben standvastig te blijven, ondanks de aanvallen en martelingen. „Ze zijn niet gestopt de Heere te dienen. Je proeft een afhankelijk leven. Als de Heere niet met ons was, waren we er al niet meer geweest, zegt men. Het is merkbaar dat God ondersteunt.”

Schotanus zegt dat Open Doors de komende maanden de hulpverlening aan kerken in Bagdad zal opvoeren. „We willen ervoor zorgen dat ze hun rol in de samenleving kunnen blijven innemen. Nu is de nood zo hoog dat voorgangers uit hun eigen zak eten betalen voor kerkgangers en anderen die geen geld meer hebben. Ons doel is ervoor te zorgen dat er door de kerk voedsel, kleding en medische hulp verstrekt kan blijven worden. En dat de kerk de mogelijkheid houdt om kader- en jeugdwerk te organiseren.”

Meer nog dan praktische hulp rekenen de Irakezen op gebed vanuit Nederland, merkte Schotanus. „In de weken na de aanslag van vorig jaar waren er nauwelijks kerken uit het buitenland die contact opnamen met hun broeders en zusters in Bagdad. Daardoor voelden die zich meer geïsoleerd dan ooit. Ze vragen geen grote dingen, maar willen een luisterend oor en bovenal: gevouwen handen.”